De komende 20 jaar zal bijna de helft van al het bestaande werk worden weg geautomatiseerd, zeggen de deskundigen. Dat betekent nogal wat. Gelukkig blijft er ook nog wel werk bestaan. Complexe handarbeid bijvoorbeeld blijft wel bestaan. Denk aan het werk van kappers, koks, tandartsen, klusjesmannen, hoveniers etc. In die sectoren zal er waarschijnlijk niet zo heel veel veranderen.
Nieuw soort werk
Ook in de kennisintensieve dienstensector zal er genoeg werk blijven bestaan. Denk aan het werk van leraren, advocaten, artsen, begeleiders, onderzoekers en consultants. Hier zullen zelfs vele nieuwe soorten banen bijkomen. Dit werk zal waarschijnlijk wel sterk van karakter gaan veranderen. Waarschijnlijk zal in dat soort werk de nadruk veel meer komen te liggen op complexe intellectuele vaardigheden, zoals creativiteit, kunnen samenwerken, ondernemerschap, leiderschap, visie, strategisch inzicht en innovatievermogen.
Fabriekswerk
Maar werk dat bestaat uit eenvoudige, gestandaardiseerde, gestructureerde taken, kan wel eenvoudig worden geautomatiseerd en gerobotiseerd. Denk aan grote delen van het fabriekswerk, het kantoorwerk en werk in de vervoerssector.
Complexe vaardigheden
Wat moeten we dan aan met al die mensen waarvoor geen werk meer voorhanden is? Er zullen heel veel mensen overblijven die eenvoudigweg niet in staat zijn om zich de noodzakelijke complexe intellectuele vaardigheden eigen te maken of de lange en zware opleidingen te volgen die daarvoor nodig zijn.
Duivels oorkussen?
Een bekend gezegde luidt “ledigheid is des duivels oorkussen”. Nu kunnen we natuurlijk wel nieuw eenvoudig werk voor hen bedenken, wat dan niet door robots gedaan mag worden. Werkverschaffing heet dat ook wel. De vraag is echter wat de waarde van dat werk zal zijn en of mensen daar gelukkiger van worden. Hoe menswaardig is dat werk? Want wat is de essentie van menszijn? Toch niet om ’s morgens op te moeten staan om iets te moeten gaan doen. Vijf dagen van de week. 48 weken per jaar. Werk?
Bevrijding
Robots kunnen ons nu juist daar van bevrijden. Maar wat moeten we dan met (al die?) mensen die zich geen raad weten met hun vrije tijd? Is ledigheid echt ‘des duivels oorkussen”? Als dat zo is, moeten we dan niet heel snel beginnen om werk te hervormen tot iets dat je voor je plezier doet? Tot iets uitdagends waarvoor je graag ’s morgens je bed uitspringt. Een vervolgvraag zou dan zijn hoe we voor iedereen de keuze tussen werk en inkomen een vrije keuze kunnen maken. Voor heel veel mensen zijn er op dit moment maar twee keuzes. Of ze hebben een baan met een inkomen en dat is in veel gevallen een vervelende baan. Of ze hebben geen baan en hebben in theorie wel de vrijheid om te doen wat ze willen maar dan ze hebben geen geld om te doen wat ze willen.
Stok nodig?
Vertrouwen we onze medemensen niet? Zijn we bang dat mensen zonder een betaalde baan weg zullen zinken in lethargie? In hun comfortzone? Is dit de essentie van menszijn? Een stok nodig hebben om in beweging te komen? Werk is niet alleen belangrijk als bron van inkomsten. Mensen ontlenen status aan hun baan, het gevoel nuttig en nodig te zijn en werk geeft structuur aan het leven. Als we inderdaad naar een maatschappij gaan waarin er voor steeds meer mensen geen zinvol werk meer is, zullen we hele nieuwe structuren moeten gaan verzinnen waarbinnen mensen zichzelf toch nuttig kunnen voelen en aangenaam en nuttig bezig kunnen zijn.
Mandela
Misschien kunnen we met zijn allen beter voor elkaar kunnen gaan zorgen. Of, zoals Nelson Mandela het verwoordde: ,,Wat telt in het leven is niet het simpele feit dat we geleefd hebben. Het gaat erom wat we gedaan hebben voor de levens van anderen.’’
Peter van der Wel & Hans Gertsen © 12016
PS: Vond u deze blog nuttig of interessant?
Deel hem dan met uw Linkedin relaties,Twitter volgers, Facebook vrienden of mail hem door naar uw beste klanten, collega’s of vrienden. Naar iedereen die u volgens u de geweldige kansen moet benutten die de toekomst ons biedt.
PPS: Reageren op deze blog? Graag! Gebruik het tekstvak hieronder.
PPPS: Meer blogs? Op regelmatige tijden stuur ik een blog zoals deze rond. Geef u hier op voor gratis toezending
