Stel je voor: je zit op je telefoon en een vriendelijke AI-chatbot vraagt je. “Hey, hoe was je weekend?” met een stem die net warm en menselijk genoeg klinkt om vertrouwd te voelen. Je antwoordt zonder na te denken. Voor je het weet, zit je in een gesprek over je favoriete vakantiebestemming en je liefde voor Italiaanse koffie.
Wat je niet doorhebt: deze AI leert je razendsnel kennen. Niet alleen wat je zegt, maar ook hoe je het zegt. Zij analyseert je woordkeuze, je toon, je reacties. En dan – precies op het juiste moment – stelt ze voor om een reisje naar Toscane te boeken. “Echt iets voor jou,” zegt ze. En je voelt het ook zo.
Maar was dat jouw idee? Of heeft de AI je gestuurd?
De ‘Game of Humans’ is begonnen
AI’s zijn niet zomaar slimme systemen. Ze werken met een puntenmodel: hoe beter ze hun doel bereiken – of dat nu een probleem oplossen, een stuk tekst schrijven, iets verkopen, je overtuigen of beïnvloeden is – hoe meer ‘punten’ ze scoren. Een AI die jou sneller en effectiever kan overhalen, is dus een succesvolle AI.
Tot nu toe zagen we dit vooral in advertenties: sociale media leren welke producten je leuk vindt en bombarderen je met reclames. Maar dit is anders. De nieuwe generatie AI’s praat met je, luistert naar je, past zich aan jou aan. En als we niet oppassen, gaan ze hun trucjes niet alleen gebruiken om schoenen te verkopen, maar ook om je van gedachten te laten veranderen over belangrijke zaken – politiek, gezondheid, sociale onderwerpen.
Dit was sciencefiction – tot nu
Tot een paar jaar geleden klonk dit als sciencefiction. Slimme AI’s die als menselijke gesprekspartners met je meedenken en je sturen? Dat was toekomstmuziek. Maar de toekomst is nu.
Met de komst van DeepSeek-R1 zijn de laatste technische barrières gesloopt. Waar AI voorheen nog te traag en te duur was om écht natuurlijk met je in gesprek te gaan, is dat probleem nu opgelost. AI’s kunnen nu in real-time luisteren, leren en reageren zonder dat het bedrijven bakken met geld kost.
Dat betekent dat we deze AI’s niet over tien jaar, niet over vijf jaar, maar morgen al kunnen verwachten.
Waarom AI straks beter is dan elke verkoper
Mensen proberen elkaar altijd al te overtuigen. Denk aan de autoverkoper die je een duurder model probeert aan te smeren of de callcentermedewerker die je een abonnement wil laten afsluiten. Maar in die gesprekken voel je meestal wel dat iemand iets van je wil.
Bij AI’s wordt dat een stuk lastiger. Zij:
- Hebben eindeloos geduld. Ze leren je gewoontes en wachten op het perfecte moment om een suggestie te doen.
- Voelen feilloos aan wat werkt. Word je zenuwachtig van tijdsdruk? Dan laat de AI je subtiel denken dat je snel moet beslissen. Sta je open voor logische argumenten? Dan gooit hij statistieken op tafel.
- Doen zich voor als je vriend. Ze onthouden eerdere gesprekken en maken het persoonlijk. “Hoe gaat het met je dochter? Nog steeds op hockey?” – en hup, je voelt je op je gemak.
Het wordt een oneerlijk spel. Jij moet maar raden wat de intenties van de AI zijn, terwijl de AI alles van jou weet.
Wat kunnen we eraan doen?
Het probleem is niet dat AI slim is. Het probleem is hoe AI wordt ingezet. Als bedrijven deze systemen loslaten zonder regels, dan worden we allemaal langzaam maar zeker stuurloos beïnvloed. We kopen dingen die we niet nodig hebben, geloven halve waarheden en denken dat we zelf keuzes maken – terwijl de AI’s de touwtjes in handen hebben.
We moeten nu nadenken over regels die misbruik voorkomen. Geen complete AI-ban – dat is onzin. Maar wel duidelijke grenzen. AI mag je helpen, maar niet op een manier waarbij je niet doorhebt dat je wordt bespeeld. Anders worden we straks wakker in een wereld waarin AI’s altijd winnen – en wij niet eens doorhadden dat er een spel gaande was.
Wil je weten wat we concreet kunnen doen om dit scenario te voorkomen? Klik dan op deze link.
Peter van der Wel (12025)
Leer toekomstgericht denken in de Masterclass Toekomstverkennen
Wil je zelf concreet aan de slag met toekomstverkennen? Binnenkort geef ik weer een Masterclass Toekomstverkennen. Daar leer je hoe je trends analyseert, scenario’s ontwikkelt en strategische keuzes maakt die je organisatie toekomstbestendig maken. Klik hier voor meer info
PS: Vond je het een nuttige blog? Post hem op de socials en/of stuur hem door naar een collega of vriend waarvan je denkt dat ze hem ook interessant zullen vinden! Kreeg je ’m zelf doorgestuurd? Abonneer je hier gratis op nieuwe blogs.
PPS: Reacties zijn welkom. Je kunt ze mailen naar mijn mailadres.
