De Nederlandse voedselindustrie lijkt op het eerste gezicht een succesverhaal. We zijn een van de grootste voedselexporteurs ter wereld, bekend om innovatie in landbouw en voedselproductie. Maar onder de oppervlakte schuilt een groot probleem: onze voedselindustrie kost ons als samenleving heel veel geld, terwijl de ongezonde voeding die zij aflevert ook nog eens bijdraagt aan een groeiende gezondheidscrisis. Deze kosten—zowel financieel als menselijk—worden door ons allen gedragen.
Ziek door ons eigen eten?
Obesitas en aan voeding gerelateerde ziekten zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en sommige vormen van kanker nemen in Nederland al jaren toe. Volgens het RIVM heeft meer dan de helft van de volwassenen overgewicht, terwijl ongeveer 15% van de kinderen te zwaar is. Hoe dat kan? Ultrabewerkte en goedkope voeding overspoelt de markt, terwijl gezonde alternatieven vaak onbereikbaar lijken door hun prijs. Dat is geen kwestie van “eigen keuzes of meer discipline,” maar een direct gevolg van een ongezond voedselsysteem.
De verborgen miljardenrekening
De medische kosten van slechte voeding zijn schokkend. Jaarlijks besteden we nu al tussen de 5 en 8 miljard euro aan de behandeling van chronische ziekten die aan voeding te linken zijn. En dat is nog maar het begin. De indirecte kosten, zoals ziekteverzuim en dalende arbeidsproductiviteit, maken de rekening nóg hoger. Volgens twee recente Engelse overheidspublicaties (deze en deze) vertegenwoordigen deze kosten daar meer dan 10% van het Nationaal Product. Een torenhoog bedrag dat de samenleving moet opbrengen, terwijl de voedingsindustrie de winst opstrijkt
Wie trekt er aan de touwtjes?
De voedingsindustrie heeft vanouds een sterke lobbypositie ook in Nederland. In 2023 werden bedrijven als Unilever, FrieslandCampina en Ahold Delhaize genoemd in een rapport over invloed op beleid. De industrie heeft een stevige vinger in de pap bij subsidies, regelgeving en marketingnormen. Dit heeft geleid tot een situatie waarin ultrabewerkte, ongezonde voeding de norm is. Gezondheidsdoelen? Die lijken onderaan de prioriteitenlijst te bungelen.
Hoe keren we het tij?
Het hoeft niet zo te blijven. Met een aantal stevige maatregelen kan de balans worden hersteld:
- Subsidies verschuiven: Investeer in gezonde, duurzame landbouw en stop met het ondersteunen van suiker en veevoer.
- Ongezonde voeding belasten: Een suikertaks kan ongezonde producten minder aantrekkelijk maken en de opbrengst kan gezonde voeding goedkoper maken.
- Strengere marketingregels: Verbied reclames voor junkfood gericht op kinderen en verplicht duidelijkere etiketten.
- Preventie boven reparatie: Zet in op preventieve gezondheidszorg en educatie over gezonde voeding.
Gezond voedsel als recht
Het is tijd voor een radicale verandering. Gezond, betaalbaar voedsel moet een basisrecht worden. Dit betekent niet alleen strengere regels voor de industrie, maar ook een overheid die verantwoordelijkheid neemt. Zonder actie blijven we een systeem in stand houden dat ziek maakt en kostbaar is.
Als we nu niets doen, blijven we de prijs betalen—met onze gezondheid én onze portemonnee. Tijd om Big Food op dieet te zetten!
Gezond voedsel een recht,
Industrie de winst, wij de kosten,
tijd voor verandering.
====
Peter van der Wel (12024)
PS: Stuur deze blog vooral door naar collega’s en vrienden! Kreeg u ’m zelf doorgestuurd? Abonneer u hier gratis
PPS: Reacties zijn welkom. U kunt ze mailen naar mijn mailadres.
PPPS: deze blog is net als de illustratie vervaardigd m.b.v. AI
