In een nieuwe aflevering van de podcast De Werkprofessor deelt Peter van der Wel met Wendy van Ierschot zijn inzichten over toekomstonderzoek. En die zijn opmerkelijk: ‘Organisaties die serieus toekomstonderzoek doen, kunnen 33 procent meer winst behalen dan bedrijven die dit niet doen.’.
Futurist: ‘Experts zijn juist heel gevaarlijk voor innovatie’
Terwijl bedrijven worstelen met digitale transformatie, AI en robotisering, blijft één vraag vaak onbeantwoord: hoe bereid je je voor op een toekomst die zo onvoorspelbaar lijkt? Futurist Peter van der Wel, medeoprichter van de Dutch Future Society, heeft daar een verrassend antwoord op: door te accepteren dat de toekomst die we verwachten, vrijwel zeker niet gaat gebeuren.
Volgens Van der Wel zitten we gevangen in wat hij ‘business as usual’-denken noemt. ‘We denken dat de toekomst een voortzetting is van het heden. Er komen wat meer klimaatproblemen, wat meer automatisering. Maar voortdurend gebeuren er dingen waarvan iedereen zegt: dat kan niet.’
Hij wijst op recente voorbeelden: ‘Kijk naar Volkswagen die problemen heeft met de afzet van benzineauto’s, of Tennet die vergeten is dat het netwerk aangepast moet worden voor al die zonnepanelen en warmtepompen.’
Exponentiële groei
Een van de grootste uitdagingen is ons onvermogen om exponentiële groei te begrijpen. Van der Wel illustreert dit met een fascinerend voorbeeld: ‘Als je een A4’tje 51 keer zou kunnen dubbelvouwen, wordt het 178 miljoen kilometer dik – dat is van hier tot ver voorbij de zon. Dat geloof je gewoon niet. Maar zo gaat het ook met technologische ontwikkeling.’
Deze exponentiële groei zien we bijvoorbeeld bij robotisering. ‘We krijgen straks voor ieder mens twee humanoids die aan het werk zijn. Die werken in de zorg, in de keuken, in de fabriek’, voorspelt Van der Wel. Maar hij stelt ook gerust: ‘Je wordt niet vervangen door machines, maar door mensen die machines kunnen gebruiken.’
Fantasie oprekken
Hoe kunnen organisaties zich dan voorbereiden? Van der Wel adviseert drie concrete stappen: ‘Eerst bewust worden van je denkfouten. Dan kijken naar voorspellingen uit het verleden om te leren hoe mensen er voortdurend naast zitten. En tenslotte je fantasie oprekken door met andere mensen te praten over mogelijke toekomsten.’
Zijn belangrijkste advies is verrassend eenvoudig: praat met mensen buiten je normale kring. ‘Experts zijn heel gevaarlijk’, zegt hij. ‘Ze weten veel van een bepaald onderwerp af, maar dat belemmert ze vaak om daar buiten te kijken. Het geheim van toekomstonderzoek is uitzoomen. En dat kun je niet zelf – daar heb je anderen voor nodig.’
Drie takeaways uit de podcast:
- Zie de toekomst als een kegel van mogelijkhedenDé toekomst bestaat niet; er zijn talloze toekomsten. Door verder te kijken dan het ‘business as usual’-scenario en rekening te houden met onverwachte gebeurtenissen (wildcards), maak je je organisatie veerkrachtiger en minder afhankelijk van één strategie.
- Omarm systeemdenken voor blijvende verandering
Systemen lijken zich te verzetten tegen verandering, maar bevatten kantelpunten waarmee kleine interventies grote impact kunnen hebben. Dit geldt zowel voor technologische als sociale systemen. Leer deze punten te herkennen om doelgericht te innoveren. - Denk exponentieel, niet lineair
Veel technologische ontwikkelingen verlopen exponentieel. Het herkennen van deze groeicurves, zoals bij AI of robotisering, helpt bedrijven om tijdig kansen te benutten en voorbereid te zijn op disrupties.
