Toekomstige Superkracht of Grootste Illusie?
De verwachtingen rond kunstmatige intelligentie (AI) zijn hoog gespannen. Zowel in positieve als in negatieve zin. We lezen verhalen over bovenmenselijke systemen die zelfstandig kunnen werken, zonder fouten en slimmer dan wij. Van autonome superintelligentie die onze wereld zal transformeren met een complexiteit die de menselijke intelligentie ver overstijgt. Een intelligentie die onze welwillende superdienaar zal worden of onze bijna almachtige overheerser. Beide opties zijn voorlopig vooralsnog sciencefiction. Waar staan we nu echt?
Wat AI Nu Echt Voor Ons Kan Doen
Natuurlijk is AI nuttig, maar dan voorlopig alleen nog in een ondersteunende rol. In de praktijk zijn het vooral de AI-toepassingen die als hulpjes dienen, die daadwerkelijk iets bijdragen: digitale hulpjes die ons ondersteunen in bepaalde taken en zo de productiviteit verhogen. Denk aan het maken van samenvattingen of het programmeren van computertaken. Deze toepassingen maken ons werk efficiënter zonder te pretenderen dat ze ons kunnen vervangen of autonoom kunnen opereren.
Wanneer AI Gewoon Gereedschap Wordt
Daarnaast hebben we vele nuttige AI-toepassingen die werken als een soort gereedschap. Ze zijn ontworpen om één taak goed uit te voeren, zoals vertalen of het analyseren van longfoto’s. Dit type AI levert in specifieke, afgebakende situaties nuttige diensten.
Speelgoed voor Thuis: AI als Tussendoortje
Dan is er nog een categorie die ik zou willen bestempelen als ‘speelgoed’. Leuke toepassingen waarmee we ook thuis leuke dingen kunnen doen. Oude zwart-wit foto’s inkleuren en zelfs laten bewegen, Sinterklaasgedichtjes maken of muziek laten genereren in de stijl van onze favoriete popiconen.
De Hoge Kosten
Het zijn deze praktische, gespecialiseerde toepassingen die echt nuttig blijken te zijn in ons dagelijks leven, niet de fantasieën over een allesoverheersende superintelligentie. Maar wat kost dat allemaal? Grote techbedrijven pompen miljarden in AI-ontwikkeling en schetsen torenhoge verwachtingen, maar waar blijft de echte winst? Tot nu toe blijft AI vooral een verzameling handige, maar beperkte toepassingen die digitale processen efficiënter maken. Maar een sluitend verdienmodel, iets wat de gigantische investeringen rechtvaardigt? Dat hebben we nog niet gezien.
Het Duistere Geheim Achter de Schermen van AI
En dan de duistere kant van AI; want die is er ook. Achter die geavanceerde systemen zitten nog steeds vele vaak laagbetaalde krachten, verstopt achter computerschermen in landen ver van hier, die voor een habbekrats het vuile werk opknappen.
Energie en Water: De Schaduwkant van AI
AI-gebruik is ook bepaald niet duurzaam. Het energieverbruik van AI is schrikbarend hoog, en de complexe digitale infrastructuur die AI vereist, legt een enorm beslag op grond, energie en water. AI-systemen drukken daardoor zwaar op onze natuurlijke hulpbronnen, iets wat we ons gezien de klimaatcrisis steeds minder kunnen permitteren.
Wie Heeft de Macht in AI-land?
Daarbij is er het risico dat AI vooral een instrument wordt in handen van een handjevol grote techgiganten. Het zijn vooral zij die de middelen hebben om de ontwikkeling van AI te monopoliseren, wat hen niet alleen technologisch maar ook politiek en economisch een enorme voorsprong geeft. Het gevaar bestaat dat deze bedrijven hun eigen belangen doorvoeren op een schaal die de rest van de samenleving nauwelijks kan bijbenen.
Wat We Werkelijk Nodig Hebben van AI
Tot op heden lijken al die claims op superintelligentie niet meer dan slimme marketingtools van de AI bedrijven. Dankzij zulke claims slagen we erin om steeds weer miljarden aan investeringen binnen te slepen, zonder duidelijke businesscase. Wat we daarom nodig hebben, is meer concurrentie en vooral een heldere blik op waar AI ons werkelijk kan helpen, zonder blind te investeren in dromen die vooral goed klinken op papier.
Peter van der Wel (12024)
PS: Stuur deze blog vooral door naar collega’s en vrienden! Kreeg u ’m zelf doorgestuurd? Abonneer u hier gratis
PPS: Reacties zijn welkom. U kunt ze mailen naar mijn mailadres.
