De oplettende krantenlezer komt de laatste maanden steeds meer toepassingen van kunstmatige intelligentie tegen. Bij het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen, bij de medische diagnostiek, in het onderwijs en zelfs op het terrein van kunst, muziek en tekstcreatie.
Dit gaat ons ongetwijfeld veel betere behandelingswijzen, betere lesmethoden en betere muziek, beelden en teksten opleveren. Maar aan alle technologie zit ook een gevaarlijke verleidende andere kant.
Hoe intelligenter onze omgeving wordt, hoe minder deze ons nog uitdaagt en hoe onverschilliger we er dan nog tegenover zullen staan. Alleen waar je echt moeite voor moet doen, denk aan viool leren spelen, leidt tot betrokkenheid. Spullen die je snel online hebt gekocht en die je zonder veel moeite direct kunt gebruiken, zijn in zekere zin ‘waardeloos’. Je ruilt ze gemakkelijk weer in voor het volgende ‘speeltje’.
Stel dat we in de toekomst ooit de dood zullen hebben overwonnen en ziekten vrijwel hebben uitgebannen, wat is dan nog de waarde van het leven? Als je weet dat je bijna oneindig kunt leven, waar ligt dan nog de uitdaging? Paradoxaal genoeg zou het perspectief van het eeuwig leven elke waarde en elke betekenis van het leven wegnemen. Wat is dan nog de betekenis en de waarde van opvoeden, van scholing, van straf?
Wat is de waarde van het krijgen van een kind als je er desgewenst nog 100 zou kunnen krijgen? Kun je leven zonder te sterven? Kun je winnen als je niets kunt verliezen? Kun je alles onthouden zonder te vergeten en zonder je individualiteit te verliezen?
Het geschenk van de technologie is een verleidelijke verlokking. Het brengt ons talloze voordelen, maar het neemt ook bepaalde aspecten van het leven weg die voor ons mensen essentieel zijn. Het paradoxale van de technologie is dat het ons de macht geeft om de uitdagingen te ontlopen die ons leven juist zin geven. Het verzamelen van postzegels is niet leuk meer als je gewoon de complete collectie kunt kopen.
Ik eindig deze blogpost daarom met een citaat van de filosoof Martin Heidegger, dat aan het begin van deze eeuw steeds relevanter lijkt te worden. “We kunnen het potentieel van technologie alleen volledig benutten als we ons volledig bewust zijn van haar kracht en haar grenzen”.
Dankzij de technologie hebben we nu toegang tot vrijwel onbeperkte kennis en informatie binnen handbereik, maar hoe kunnen we dit gebruiken om ons leven te verrijken? Hoe zorgen we ervoor dat de technologie ons helpt bij het ontdekken van nieuwe manieren om met elkaar om te gaan, in plaats van ons berooft van onze menselijkheid en individualiteit?
Laat de uitspraak van Heidegger een oproep zijn aan ons allen. Aan onze leraren, onze beleidsmakers, onze politici en onze ondernemers. Laten we ons allemaal meer verdiepen in de kracht en de grenzen van technologische ontwikkeling.
Peter van der Wel (12023)
PS: Stuur deze blog vooral door naar collega’s en vrienden! Kreeg u ’m zelf doorgestuurd? Abonneer u hier gratis
PPS: Wilt u steeds als eerste mijn nieuwste blog ontvangen? Geef u hier op voor gratis toezending
