Het is 9 uur ’s ochtends, en de zon schijnt door het zelfreinigende glas van Lottes appartement. Geen wekker, geen haast, geen overvolle trein. Lotte wordt wakker omdat ze uitgeslapen is – een luxe die vroeger alleen voor de superrijken was weggelegd. Haar slimme thuis-IA vraagt haar of ze zin heeft in koffie of thee. “Koffie,” mompelt ze, waarna de machine haar een perfect gezette cappuccino voorschotelt.
Welkom in het tijdperk waarin robots slimmer zijn dan jouw baas en harder werken dan jij op een maandagochtend. Onze oude systemen en waarden? Hopeloos uit de tijd. We staan aan de vooravond van een toekomst waarin werken geen verplichting meer is, maar een luxe – en wie houdt daar nou niet van? Toch, hoe we deze overgang zullen aanpakken, bepaalt of we uitkomen in een utopie vol vrije tijd of een dystopie met frustratie en verveling.
Stel je voor: je wordt wakker zonder wekker, geen ellenlange files, geen Zoom-meetings die alsmaar doorgaan. Klinkt heerlijk, toch? Maar hoe zorgen we dat deze droom geen nachtmerrie wordt?
De comeback van overvloed
Ooit, lang geleden, leefden mensen in een soort paradijs. Geen deadlines, geen Excel-sheets, wel een overvloed aan voedsel en een leven in harmonie met de natuur. Toen kwam de agrarische revolutie en veranderde alles: “wie niet werkt, zal niet eten” werd de norm. Logisch toen, maar nu? Dat motto is eigenlijk net zo prehistorisch als een faxmachine.
Vandaag de dag kunnen machines al (bijna) alles produceren wat ons hartje begeert, van smartphones tot avocado’s. En toch zijn er miljoenen mensen die honger lijden—niet door een tekort aan voedsel, maar omdat ze geen geld hebben. Ja, je leest het goed: we hebben een overvloed aan eten, maar het probleem is dat we er een prijskaartje aan hebben gehangen. Schandalig? Absoluut. Tijd om daar iets aan te doen? Zeker weten.
Werkloosheid: dreiging of kans?
Covid-19 gaf ons al een voorproefje van een wereld waarin werken minder vanzelfsprekend is. En dan komt AI er nog overheen om het vuurtje op te stoken. Maar wat doen beleidsmakers? Ze klampen zich vast aan het idee dat werk heilig is. “Geen werk, geen eten!” roepen ze, alsof dat nog steeds de beste manier is om een samenleving draaiende te houden.
Een wereld vol betekenis (en minder vergaderingen)
In plaats van angstig vast te houden aan werk, kunnen we deze technologische revolutie omarmen. Stel je een wereld voor waarin we tijd hebben om écht te leven. Geen eindeloze to-do-lijsten, maar tijd voor kunst, wetenschap, liefhebberijen of simpelweg nietsdoen. Je weet wel, zoals rijke gepensioneerden dat al eeuwen doen.
En laten we het onderwijs eens opfrissen. In plaats van jongeren klaar te stomen voor banen die straks niet meer bestaan, kunnen we ze ook leren hoe ze creatief kunnen zijn, plezier kunnen maken en waardevolle relaties kunnen opbouwen. Want is er iets waardevoller dan leren hoe je gelukkig wordt?
De grote keuze
Hier staan we dan: voor de keuze tussen een toekomst van ongelijkheid en chaos, of een wereld waarin iedereen toegang heeft tot overvloed en betekenis. Het is alsof we voor een splitsing staan: nemen we de gevaarlijke weg van “doorgaan zoals we nu doen” of de route naar een samenleving waarin technologie ons bevrijdt?
En wat met het klimaat?
Sommigen zeggen dat we niet kunnen praten over minder werken terwijl de aarde opwarmt. Maar wat als technologie juist de sleutel is tot duurzaamheid? Intelligente systemen kunnen ons helpen slimmer en groener te leven. Laten we eerlijk zijn: we zijn zelf niet altijd geweldig in het plannen van onze toekomst, maar misschien kan AI ons helpen de puinhoop op te ruimen.
Misschien, heel misschien, worden we ooit Homo ludens: de spelende mens. Een samenleving waarin machines de saaie klusjes doen en wij ons kunnen richten op wat écht telt. Klinkt uitdagend? Absoluut. Onmogelijk? Zeker niet.
De toekomst is aan ons. Wat kies jij?
Werk als een keuze,
oude systemen breken,
echt leven begint.
Peter van der Wel (12025)
PS: Ben je het eens met de boodschap van deze blog? Post hem op de socials en/of stuur hem door naar een collega of vriend waarvan je denkt dat ze hem ook interessant zullen vinden! Kreeg je ’m zelf doorgestuurd? Abonneer je hier gratis op nieuwe blogs.
PPS: Reacties zijn welkom. Je kunt ze mailen naar mijn mailadres.
