Op een doodgewone dinsdagochtend doet mijn buurvrouw haar wekelijkse boodschappen. Terwijl zij haar fiets op slot zet, rijdt er een robotkarretje langs dat verse groenten bezorgt bij de oudere meneer verderop. Ondertussen vliegt een drone boven het plein – niet voor een filmopname, maar als onderdeel van een bewakingspatrouille. Het klinkt als sciencefiction, maar dit […]
De toekomst is van ons allemaal Meer lezen »
Stel je voor dat parkeren in het centrum van Rotterdam of Amsterdam overal gratis zou zijn. Overal auto’s, files voor een plekje, en niemand die zich nog afvraagt of ze niet gewoon de fiets hadden kunnen pakken. Chaos. Maar gek genoeg doen we precies dit wel met iets veel fundamentelers dan parkeerplaatsen: onze natuur. We
De Natuur: Gratis en Voor Niks? Mooi Niet! Meer lezen »
Stel je voor: je zit op je telefoon en een vriendelijke AI-chatbot vraagt je. “Hey, hoe was je weekend?” met een stem die net warm en menselijk genoeg klinkt om vertrouwd te voelen. Je antwoordt zonder na te denken. Voor je het weet, zit je in een gesprek over je favoriete vakantiebestemming en je liefde
Hoe AI je binnenkort te slim af is Meer lezen »
Stel je voor: je loopt door een prachtig bos en plukt een appel van een boom. Op dat moment komt er iemand aanrennen die roept: “Wacht! Die appel is intellectueel eigendom. Ik had bedacht dat bomen appels kunnen laten groeien, en dus moet je mij betalen!” Klinkt absurd? Dat is precies hoe intellectueel eigendom (IE)
Intellectueel Eigendom: Een Ongewenst Monopolie op Ideeën Meer lezen »
Technologische innovatie is een complexe proces dat zich niet lineair ontwikkelt, en afhankelijk is van een samenspel van factoren. In een integraal model, kunnen we de dynamiek van innovatie beschrijven als een multidimensionaal proces met vier fundamentele pijlers: Deze vier pijlers bepalen of en hoe snel een nieuwe technologie succesvol zal zijn. Probleem is echter
Een Integraal Model voor Technologische Innovatie Meer lezen »
Naar een nieuwe economie Eind 20e en begin 21e eeuw draaide het hyperkapitalisme op volle toeren. Nieuwe technologie creëerde ongekende rijkdom, de economie bloeide en de globalisering bood eindeloze mogelijkheden. Maar onder de oppervlakte broeide iets. De middenklasse verzwakte, de sociale ongelijkheid nam toe en klimaatverandering werd een steeds grotere bedreiging. Terwijl de meeste mensen
Sociaal Kapitalisme Meer lezen »
De Tweede Wet van Dator luidt: Elke uitspraak over de toekomst die niet absurd genoeg is, is voorspelbaar onjuist. Ondanks de wapenstilstand tussen Hamas en Israël zien we het Midden-Oosten nu vooral nog als een regio vol conflicten en economische onzekerheid. Daarom nu deze op het eerste gezicht wellicht absurde voorspelling: het Midden-Oosten zou weleens
Een Gouden Toekomst voor het Midden-Oosten? Meer lezen »
Wist je dat de Nederlandse overheid jaarlijks €9 miljard aan belastinginkomsten misloopt door de hypotheekrenteaftrek? Een geweldig cadeau voor huiseigenaren, die zo lekker goedkoop kunnen lenen en hun maandlasten zien dalen. Huurders daarentegen krijgen samen €4 miljard aan huurtoeslag – een schamele fooi in vergelijking. Maar goed nieuws: we hoeven niets af te pakken! We
Een slimmer systeem: geef huurders ook 9 miljard euro Meer lezen »
Het is 9 uur ’s ochtends, en de zon schijnt door het zelfreinigende glas van Lottes appartement. Geen wekker, geen haast, geen overvolle trein. Lotte wordt wakker omdat ze uitgeslapen is – een luxe die vroeger alleen voor de superrijken was weggelegd. Haar slimme thuis-AI vraagt haar of ze zin heeft in koffie of thee.
Hoe Robots van Werken Spelen Maken Meer lezen »
We willen een samenleving waarin iedereen toegang heeft tot eerlijke en betrouwbare informatie. Een samenleving waarin we zonder zorgen online kunnen communiceren, leren en delen. Sociale media hebben de kracht om ons dichter bij elkaar te brengen, maar dat kan alleen als we erop kunnen vertrouwen dat wat we zien en lezen niet is bedoeld
Tijd om de Sociale Media aan te pakken Meer lezen »
De economie kent verschillende wetten, theorieën en principes die ons helpen te begrijpen hoe samenlevingen functioneren. Eén minder bekende, maar zeer relevant principe is de Wet van Wagner. Deze wet, vernoemd naar de Duitse econoom Adolph Wagner uit de 19e eeuw, voorspelt dat naarmate een land welvarender wordt, het aandeel van de overheid in de
Meer Welvaart vereist Meer Overheid Meer lezen »
We denken vaak dat we wel weten hoe de toekomst er ongeveer uit zal gaan zien. Maar hoe consistent is jouw toekomstbeeld eigenlijk? De kans is groot dat je ideeën vol tegenstrijdigheden zitten. Je bent bijvoorbeeld bang voor klimaatverandering, maar verwacht niet dat jij daar echt last van gaat hebben. Herkenbaar? Futurologen hebben dit fenomeen
Ben Jij een Doem of een Droomdenker? Meer lezen »
De open source-gedachte staat voor vrijheid, samenwerking en gedeelde kennis. Het is meer dan een technische werkwijze; het is een filosofie die perfect aansluit bij Europese waarden. Vrije toegang tot kennis en het ten dienste stellen van de gemeenschap zijn al eeuwenlang kernpunten van onze cultuur. Tegelijkertijd biedt open source antwoorden op de uitdagingen van
Open Source: De Kracht van Europa Meer lezen »
Heb jij dat ook weleens? Dat je ’s avonds op de bank zit met een knagend gevoel van onrust? Je scrolt gedachteloos door Instagram, ziet hoe een oude schoolvriend foto’s showt van zijn schitterende vakantie en denkt: waarom voel ík me nou zo leeg? Herkenbaar? Dan is het tijd om eens stevig in de spiegel
Ontmasker je gelukskillers: kies voor écht geluk! Meer lezen »
De komst van slimme taalmodellen zoals ChatGPT en Claude lijkt een heftige tweestrijd te hebben veroorzaakt. Een tweekamp waarbij de voor- en tegenstanders lijnrecht tegenover elkaar lijken te staan. Deze polarisatie verhindert kritisch te kijken naar wat deze technologie werkelijk te bieden heeft. Zijn LLM’s een revolutionaire stap vooruit, of een technologie die ons meer
De AI Kamp over de Toekomst van de Mensheid Meer lezen »
Misschien herken je het gevoel: je bent teleurgesteld in de politiek. Traditionele partijen lijken vooral bezig met zichzelf, en dan komt er een politicus die zegt: “Ik vecht voor jou, de gewone burger!” Het klinkt aantrekkelijk. Maar laten we eens kijken wie er écht baat heeft bij deze retoriek. Wie betaalt de prijs van populisme?
Voorbij de slogans: Wie profiteert er echt van Populistische Politiek? Meer lezen »
Het idee was zo simpel. Na de jaren 70 moesten we af van de “bemoeizuchtige overheid”. De markt zou het beter kunnen. Vraag en aanbod zouden als een soort onzichtbare hand alles in goede banen leiden. Én goedkoper, efficiënter en slimmer. Maar nu, met de rook van decennia vol blind vertrouwen in de markt nog
De Markt als God en de Rekening Achteraf Meer lezen »
Of: hoe Wij Meebewegen op de X-curve van de Innovatie Als automobilist die jarenlang in een benzineauto heeft gereden, voelde ik me altijd op mijn gemak. Het geruststellende geluid van de motor, het gemak van tanken, en het vertrouwde gevoel van technologie die ik kende. Maar nu sta ik voor een grote verandering. De wereld
Van Benzine naar Elektrisch Meer lezen »
De belangrijkste beslissingen die onze levens beïnvloeden, worden genomen achter gesloten deuren. Dat klinkt misschien niet zo vreemd, want dat is altijd al zo geweest. Maar in een wereld waarin we beschikken over steeds meer informatie, groeit het maatschappelijk wantrouwen. Burgers vragen zich af: Wie beslist dit eigenlijk? Voor wie is dit voordelig? En wie
De laatste tijd lees je wel vaker in het nieuws dat de economische groei in de VS hoger ligt dan in Europa. Sommigen waarschuwen dat Europa steeds verder ‘achterloopt’. Maar is dat echt zo? Als we iets verder kijken dan alleen de cijfers van het bruto binnenlands product (BBP), krijgen we een heel ander, genuanceerder
Waarom Europa niet ‘achterloopt’ op de VS Meer lezen »
In 2035, maar tien jaar na de start van een ambitieuze mondiale beweging, leven we in een wereld die radicaal anders is dan wat velen zich in 2025 hadden voorgesteld. De revolutie die begon met een simpele maar krachtige boodschap – “Genoeg voor iedereen, niet voor ieders hebzucht” – heeft de wereld fundamenteel veranderd. Wat
Terugblik vanuit 2035: Hoe een Vriendelijke Revolutie de Wereld Veranderde Meer lezen »
Klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, milieuvervuiling, uitputting van natuurlijke hulpbronnen: de problemen zijn bekend. Om nog maar te zwijgen van gewapende conflicten, zelfs oorlogen, extreme armoede en hongersnoden. Maar hoe komt het dat we hier zijn beland? En belangrijker nog: hoe komen we hieruit? Een kleine groep trekt aan de touwtjes De kern van het probleem
De echte oorzaak van de wereldproblemen (en de oplossing daarvoor) Meer lezen »
Welk jaar is het eigenlijk? 2024, toch? Dat is wat we denken in onze christelijke jaartelling. Maar het zou net zo goed 1446 kunnen zijn, volgens de islamitische kalender. Of 5784, zoals in de joodse traditie. Of 4772, volgens de Chinese jaartelling. Elke kalender vertelt een eigen verhaal over hoe verschillende culturen hun plek in
Pleidooi voor een Andere Jaartelling Meer lezen »
In een nieuwe aflevering van de podcast De Werkprofessor deelt Peter van der Wel met Wendy van Ierschot zijn inzichten over toekomstonderzoek. En die zijn opmerkelijk: ‘Organisaties die serieus toekomstonderzoek doen, kunnen 33 procent meer winst behalen dan bedrijven die dit niet doen.’. Futurist: ‘Experts zijn juist heel gevaarlijk voor innovatie’ Terwijl bedrijven worstelen met
Futurist: ‘Experts zijn juist heel gevaarlijk voor innovatie’ Meer lezen »
Het is een ongemakkelijke gedachte, maar toch een onontkoombare realiteit: ooit zal ook onze wereldorde verdwijnen. Zoals Rome viel, zoals het licht uitging over Babylonië. Niet omdat het moet, maar omdat we blijven weigeren. Weigeren te veranderen, te leren van het verleden, te zien wat voor onze ogen in brand staat. Hoe innovaties beschavingen laten
Is dit het einde van onze beschaving zoals we die kennen? Meer lezen »
De informatiesamenleving vraagt van de politiek nieuwe manieren van werken. De traditionele top-down structuur van politieke partijen moet plaats maken voor een dynamisch model waarin leden actief betrokken worden bij besluitvorming. De partij van de toekomst combineert democratie, innovatie en inclusiviteit. Een belangrijk instrument hiervoor zijn tijdelijke ledenpanels. Een Nieuwe Invulling van Democratie De partij
De Politieke Partij van de Toekomst: Democratisch, Innovatief en Betrokken Meer lezen »
Hoe AI echte weersvoorspellingen mogelijk maakt Storm Poly, die op 5 juli 2023 over Nederland trok, wordt beschouwd als de zwaarste zomerstorm ooit gemeten. Polly raasde met windstoten tot 146 kilometer per uur over ons land, ontwortelde bomen en legde het openbaar vervoer plat. Duizenden huishoudens zaten urenlang zonder stroom. Nederland stond letterlijk stil. Terwijl
De toekomst van kunstmatige intelligentie (AI) lijkt als twee druppels water op een sciencefictionfilm. Maar wat als die toekomst al veel dichterbij is dan we denken? Wetenschappers waarschuwen voor een nieuwe sociale kloof: mensen die AI zien als een geavanceerde verzameling algoritmen, en mensen die ervan overtuigd raken dat deze systemen echt kunnen voelen –
Bewustzijn en Machines? Meer lezen »
De directe gevolgen van klimaatverandering zijn wel duidelijk. Denk aan de wereldwijd stijgende temperaturen en aan steeds extremer weer. Maar om te begrijpen wat klimaatverandering echt voor ons zal geen betekenen, moeten we verder kijken. Futurologen gebruiken daarvoor de begrippen eerste, tweede en derde orde effecten. Hiermee kun je de mogelijke gevolgen van een bepaald
Van Extreme Droogte tot Ondermijnde Democratie Meer lezen »
Nederland, opgelet! De Arbeidsrobot Staat Voor de Deur AI mag dan wel het gesprek van de dag zijn, maar de échte technologische doorbraak staat nog voor de deur: de arbeidsrobot. Terwijl we druk praten over kunstmatige intelligentie, werken knappe koppen wereldwijd hard aan een robotrevolutie die ons werklandschap compleet zal veranderen. Voor het eerst kunnen
De Arbeidsrobot: Revolutie op de Werkvloer Meer lezen »
Al zo’n 15 jaar vertel ik in mijn presentaties dat we ergens in de jaren ’30 onze elektriciteitsbehoefte voor de volle 100% kunnen dekken met de combinatie zon, wind en batterijen. Ik vertel dan hoe economische en technologische wetmatigheden de prijs van deze drie sleuteltechnologieën al bijna 50 jaar exponentieel doet dalen. Alleen dus al
Hoe Zon, Wind en Batterijen de Wereld Transformeren Meer lezen »
Sinds we ons realiseren dat AI ook een (groot) deel van ons denkwerk zal gaan overnemen, staat het idee van een basisinkomen weer midden in de belangstelling. In Nederland zijn er zelfs een vereniging en een politiek partij voor opgericht. Het idee van ‘gratis geld’ voor iedereen stuit nog wel op weerstand. Vooral nog, vermoed
‘Gratis geld’ voor iedereen? Meer lezen »
Stelt u zich eens voor: een kind in een afgelegen dorp, ergens in Afrika, in Zuid Amerika, of in India. Ik weet dat het moeilijk is om je te verplaatsen in dat kind. Maar stel je voor dat dit kind droomt van een toekomst die verder reikt dan de horizon. Maar dan weet je dat
Kunnen nationalistische politici onze problemen oplossen? Meer lezen »
Ooit, heel lang geleden, vertelden onze voorouders elkaar bij het kampvuur of de open haard verhalen. Zo gaven ze kennis en verhalen door van de ene generatie aan de andere en niemand had het over copyright. Later trokken troubadours langs stad en land om daar hun nieuwtjes en liedjes ten gehore te brengen. Die verhalen
Intellectueel Eigendom? Meer lezen »
In de jaren ‘70 van de vorige eeuw waren we doodsbang voor overbevolking. Bang dat we niet voldoende voedsel zouden kunnen produceren om iedereen te eten te geven. Volgens sommige voorspellingen zou de wereldbevolking groeien tot meer dan 25 miljard mensen. Dat beeld bestaat nog steeds bij veel mensen. Maar sindsdien is de bevolkingsgroei snel
De hoogte van inkomens en vermogens. Het blijft een gevoelig onderwerp. Toch denk ik dat het de hoogste tijd is voor een gesprek over het begrenzen van superrijkdom. Er zijn vele goede redenen om daar een maximumgrens voor in te stellen. Eerst even over waar ik aan denk bij zo’n maximumgrens. Ik denk dan aan
Grenzen aan superrijkdom Meer lezen »
Digitalisering levert dalende productiekosten op. Dankzij digitalisering kunnen we met steeds minder input van arbeid, grondstoffen en energie, steeds meer output in de vorm van steeds betere en steeds goedkopere producten leveren. Dat geldt voor alle sectoren die gedigitaliseerd raken. Van ziekenhuizen tot telefoonmaatschappijen en van maakindustrie tot transport. Welvaartsgroei ongelijk verdeeld Minder input van arbeid, betekent
Digitalisering en sociale onrust (2017) Meer lezen »
Maar nu achteraf blijken de kosten van de energietransitie heel erg te zijn meegevallen. Sterker nog; die transitie blijkt vooral veel winst te hebben opgeleverd. Begin jaren 20 kwamen berekeningen van de EU en van de VN, maar ook van commerciële bureaus zoals McKinsey uit op astronomische bedragen die liepen in de triljoenen euro’s. Maar dat was alleen maar rekenwerk. De praktijk bleek achteraf veel gunstiger uit te pakken. Zo werd 80% van de berekende kosten al terugverdiend toen alle subsidies aan fossiel werden verschoven naar duurzame energie. De resterende 20% kon over een aantal jaren worden uitgesmeerd en dat kwam toen uit op ongeveer 1% van het bruto nationaal product.
Misverstanden over de energietransitie Meer lezen »
Op de arbeidsmarkt concurreren we niet alleen met andere mensen, maar ook met steeds slimmere machines. En die machines worden niet alleen steeds slimmer, maar ook nog eens steeds sneller en goedkoper. Daarom moeten we niet willen concurreren met die machines, want die race verliezen we uiteindelijk toch. We moeten er wel mee leren samenwerken.
Een upgrade van onze economie Meer lezen »
Deze folder voor een denkbeeldige privacy dienst publiceerde ik in 2004 als waarschuwing. Wat als online-privacy een verhandelbaar artikel zou worden? Alleen weggelegd voor de rijkeren onder ons? Want juridische ondersteuning om jezelf uit alle ongewenste databases te laten verwijderen, is natuurlijk niet gratis. Trouwens het up-to-date houden van technische bescherming ook niet. Moeten we
PIM: uw Persoonlijke Informatie Manager (2004) Meer lezen »
Nog niet zo heel lang geleden was de dorpspomp de plek waar de laatste nieuwtjes en roddels werden uitgewisseld. En nog steeds zijn verjaardagsfeestjes, partijtjes en de koffieautomaat belangrijke informatiebronnen. Maar ook hier heeft het internet zaken veranderd. We communiceren steeds vaker via social media, blogs, op discussie sites, internetfora en andere digitale ontmoetingsplekken. Gebruiker
Sociale media en roddel (2010) Meer lezen »
Waarom scholen meer lijken op leerfabrieken dan leeromgevingen In Frankrijk mest men ganzen vet. Dat gaat bepaald niet zachtzinnig. De boer duwt een trechter door de strot van de gans en propt daarna met kracht het voer naar binnen. Het gevolg is niet alleen een vette gans, maar ook een onnatuurlijk opgezwollen lever. En dat
ganzen en onderwijs (2003) Meer lezen »
Betaalt het zich terug om schaarse tijd en energie te stoppen in toekomstonderzoek? René Rohrbeck van de Universiteit van Aarhus (Denemarken) heeft daar onderzoek naar gedaan. Hij onderzocht samen met zijn team het verschil tussen organisaties die zich bewust voorbereiden op de toekomst en organisaties die dat niet doen. Doen toekomstgerichte organisaties het beter dan
Toekomstgerichte organisaties doen het beter (2019) Meer lezen »
We are now at a point where we must educate our children in what no one knew yesterday, and prepare our schools for what no one knows today…. Margaret Mead We zijn het – denk ik – snel met elkaar eens dat ons onderwijs grote problemen kent. Het is te duur, te traag, er is
Mijn Onderwijs van Morgen Meer lezen »
Deskundigen voorspellen dat rond 2035 door automatisering en digitalisering meer dan 40% van alle bestaande banen verloren zal zijn gegaan. Dat heeft geleid tot utopische vergezichten van een toekomst waarin niemand meer hoeft te werken. Omgekeerd ook tot duistere visioenen van een wereld waarin een onderklasse structureel tot werkloosheid zal zijn gedoemd. De werkelijkheid zal
4 toekomstscenario’s voor de economie en waar is de politiek? (2019) Meer lezen »
Drie futurologen zetten grote vraagtekens bij de methodiek en de uitkomsten van een zojuist verschenen rapport over de toekomst van Nederland. Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kwamen op 1 december j.l. naar buiten met een gezamenlijke Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving 2030 – 2050. In deze toekomstverkenning presenteren ze 2
Denkfout: planbureaus suggereren een voorspelbare toekomst Meer lezen »
Eind juni mocht ik met meer dan 200 genodigden aanwezig zijn bij de officiële presentatie van de Verkenning Toekomst Volksgezondheid 2014, in ambtelijk jargon de VTV-2014. Het was nu al voor de zesde keer dat het RIVM, voluit het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, zo’n VTV uitbracht. Dit rapport is voor Nederland belangrijk, omdat al het beleid
Toekomstverkenning Volksgezondheid 2040: gemiste kans Meer lezen »
We leven in de participatiemaatschappij, waarin iedereen mee mag, nee, mee moet doen. Iedereen man, vrouw, mensen met beperkingen, sociaal zwakkeren, langdurig werklozen, zelfs ouderen moeten langer mee blijven doen. Dat vraagt om de inzet van een ieder, dat vraagt om solidariteit en mantelzorg en dat vraagt om de inzet van nieuwe technologie, zoals de
iedereen doet mee (2014) Meer lezen »
Na een klein jaar van Corona-ellende gloort er licht aan de horizon. De werkzame vaccins buitelen nu ineens over elkaar heen. De vaccins van Oxford/AstraZeneca, Moderna en Pfizer blijken niet alleen veel effectiever dan verwacht, binnenkort kunnen we ook nog nieuws verwachten van andere kandidaat-vaccins zoals die van CureVac, CanSino en Johnson & Johnson. Toch
lessen van COVID-19 voor de aanpak van wereldproblemen Meer lezen »
Onlangs was ik als futuroloog uitgenodigd op een werkconferentie over de ‘arbeidsmarkt van morgen’. Meer dan 100 personen afkomstig uit vrijwel alle organisaties die er op de een of andere manier toe doen als we denken aan de arbeidsmarkt waren bijeen gekomen om met elkaar te spreken over de arbeidsmarkt van morgen. Het begon met
morgen, overmorgen, maar eigenlijk vandaag Meer lezen »
In opdracht van de recruitmentorganisatie Hays ontwikkelde ik samen met collega Freija van Duijne onderstaande toekomstschets van de arbeidsmarkt voor Engineering & Technology in 2030. Deze schets vormde de basis van een onderzoek dat Hays begin 2015 uitvoerde. Soortgelijke toekomstschetsen ontwikkelden wij ook voor de sectoren Oil & Gas en IT. Het volledige onderzoekverslag kunt u hier
baan van de toekomst Meer lezen »
Futurologen hebben een groot vermogen om ‘out of the box’ te denken. Ze zien bijvoorbeeld hoe de kosten van veel producten en diensten de afgelopen decennia fors gedaald zijn door de technologische ontwikkeling. Die ontwikkeling gaat door en versnelt zich steeds verder, zo menen sommigen. In wat voor heerlijke wereld komen we terecht als veel essentiële
gaat technisch socialisme de wereld redden? (2016) Meer lezen »
We kennen allemaal de Wet van Moore. Iedere 18 maanden (of iedere 2 jaar in andere varianten) zou het aantal transistors op een computerchip verdubbelen. Moore deed deze uitspraak in 1965 en dacht dat dit zeker 10 jaar zou gelden. We zijn intussen 55 jaar verder en nog steeds blijken computers steeds sneller te worden.
Technische wetmatigheden (2019) Meer lezen »
We kennen allemaal de robots. Maar kent u ook de bots al? Bots zijn een soort intelligente digitale assistenten waarmee we in de nabije toekomst steeds meer zullen gaan samenwerken. Ze zullen artsen gaan assisteren bij het stellen van diagnoses en het vinden van de beste therapie, ze zullen leraren ondersteunen bij het lesgeven en
De komende 20 jaar zal bijna de helft van al het bestaande werk worden weg geautomatiseerd, zeggen de deskundigen. Dat betekent nogal wat. Gelukkig blijft er ook nog wel werk bestaan. Complexe handarbeid bijvoorbeeld blijft wel bestaan. Denk aan het werk van kappers, koks, tandartsen, klusjesmannen, hoveniers etc. In die sectoren zal er waarschijnlijk niet zo heel veel veranderen. Nieuw soort werk Ook in de kennisintensieve dienstensector
Robotisering en de angst voor de duivel (2016) Meer lezen »
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat ‘beeldvorming in de media’ tegenwoordig een belangrijke, zo niet de belangrijkste factor in ons stemgedrag is. De manier waarop de massamedia tegenwoordig werken, belemmert echter steeds meer het functioneren van de democratie. publieksspektakel De media hebben de politiek bijvoorbeeld tot een publieksspektakel gemaakt. Daarin is het drama commercieel en electoraal
media en politiek (2010) Meer lezen »
In de moderne westerse samenleving verspreiden de massamedia opvattingen, ideeën, voorkeuren, smaken, kleuren, modes, rages en hypes over de hele wereld. Met de komst van de massamedia ontstond ook de publieke opinie. Vroeger waren de gemeenschappelijke opvattingen waarschijnlijk vrij statisch. Mensen leefden in een kleine compacte gemeenschap en die verschillende gemeenschappen hadden weinig contact met
media en publieke opinie (2010) Meer lezen »
Het internet is geleidelijk aan een steeds belangrijker factor geworden in het verspreiden van ideeën en opvattingen. En het wordt nog steeds belangrijker. Het medialandschap is door internet wezenlijk veranderd. Tot voor kort kenden wij maar twee modellen voor het verspreiden van informatie. Individuele communicatie van mens tot mens, zeg maar de dorpspomp, de koffieautomaat en
over oude en nieuwe media (2008) Meer lezen »
Architecten hebben iets voor op ons futurologen. Zij creëren zelf de toekomst. Wat zij ontwerpen en bouwen, blijft meestal heel lang bestaan. Zo geven ze vorm aan, faciliteren of frustreren ze het gedrag van mensen tot ver in de toekomst, lang nadat de hypotheek is afgelost en lang nadat zij zelf misschien al lang dood
Is er nog toekomst voor de architect? Meer lezen »
De digitalisering en automatisering van beroepen gaat ook de wereld van de farmacie niet voorbij. In deze column schets ik drie ontwikkelingen die de komende jaren zeer grote gevolgen gaan krijgen voor de apothekers en de gehele farmaceutische industrie: ‘plant on a chip’, ‘lab on a chip’ en Big Data. In de nabije toekomst, ik
is er nog toekomst voor de apotheker? Meer lezen »
In deze blog wil ik het nog eens met u hebben over technologische werkloosheid. In eerdere blogs heb ik al beschreven hoe door de snelle ontwikkelingen op het gebied van de kunstmatige intelligentie en robotisering de komende jaren wellicht heel veel banen zullen verdwijnen. Grote delen van het werk van artsen en vrachtwagenchauffeurs en van
Belasting op Robots? (2017) Meer lezen »
Morgen gaan mijn vrouw en ik op reis. Vorige week hebben we twee tripjes geboekt. Morgenochtend gaan we eerst naar de grotten van Lascaux. Kijken hoe daar de grotschilderingen zijn van 30.000 jaar geleden en ’s middags gaan we als een soort contrast een tochtje maken naar de Niagara watervallen. Van vrienden die er vorig jaar
VR voor de reisbranche (2012) Meer lezen »
Mensen vragen mij wel eens, hoe ik mijn verhaal over duurzaam leven, ontspullen, en de tijd nemen voor jezelf en voor de ander, kan combineren met het feit dat ik zelf bepaald niet arm ben. Althans dat ben ik dan in de ogen van veel anderen. En natuurlijk ben ik ook rijk. Erg rijk zelfs.
Hoe word ik rijk en gelukkig? Meer lezen »
Jaren proberen de centrale banken de inflatie omhoog te krijgen tot 2% op jaarbasis. Tevergeefs. Ondanks biljoenen aan monetaire geldschepping wil dat maar niet lukken. Dat is volledig in strijd met de bekende economische theorie. Economen staan voor een raadsel. Logische verklaring Als futuroloog, die ooit ook nog eens economie studeerde, zie ik echter wel
dalende en stijgende prijzen (2019) Meer lezen »
Vorige week heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om de kolencentrales versneld te sluiten. Een mooi initiatief aan de vooravond van de grote klimaattop in Parijs. Een goede eerste stap, maar er is veel meer mogelijk en nodig. En eigenlijk is het heel vreemd dat dit niet gebeurt. Bijna iedereen, werknemers, ondernemers, burgers, consumenten,
Een win-win-win coalitie voor duurzame energie (2015) Meer lezen »
Wij mensen hebben altijd de behoefte gehad om van tijd tot tijd te ontsnappen aan de ‘harde werkelijkheid’. Van oudsher kennen we alcohol en andere drugs, verhalen, (dag)dromen en fantasieën als manieren om ons even te onttrekken aan de realiteit. Natuurlijk hebben deze ontsnappingsmogelijkheden hun beperkingen. De werking is meestal maar van korte duur en
virtuele vrijplaatsen (2008) Meer lezen »
We kennen allemaal de robots uit de sciencefictionfilms en boeken. Daarin lopen en rijden allerlei soorten robots rond. Maar robots zijn al veel normaler dan we vaak denken. In de industrie gebruikt men al decennia lang productierobots om saaie of juist erg secure werkjes uit te voeren. Er zijn intussen ook al miljoenen huishoudelijke robots
Hoera(Help) de Robots Komen (2012) Meer lezen »
De boodschap die de massamedia uitzenden is allesbehalve neutraal. Bij de massamedia speelt allereerst een schaaleffect. Grote mediabedrijven hebben meer overlevingskansen, omdat zij kunnen genieten van schaalvoordelen en tegen meestal lagere kosten meer kijkers en lezers trekken en daardoor aantrekkelijker zijn voor reclame. Dit heeft geleid tot een sterke concentratie van de media. De negen
De verborgen boodschap van de media (2011) Meer lezen »
Als we aan de toekomst denken, stellen we ons meestal een soort verlengstuk van het heden voor. Meer klimaatproblemen, meer robots, minder privacy. Het klinkt logisch, toch? Het is de lijn die vaak wordt getrokken in het nieuws, op TV, en in dikke rapporten van onderzoeksinstituten. Futurologen noemen dit de “standaard toekomst” of de “officiële
De toekomst is meervoud Meer lezen »
In 2001 was ik directeur van EPN (het platform voor de Informatiesamenleving). In dit artikel pleitte ik samen met Wim Deetman, toen de voorzitter van EPN, van de VNG en de burgemeester van Den Haag, voor een gecontroleerd internet. We trekken hier de vergelijking met de openbare ruimte. Daar kunnen we ook niet toestaan dat
Veilige opvolger van internet nodig (2001) Meer lezen »
In 1983 kreeg ik mijn eerste PC en daarmee kwam ik meteen in aanraking met vrije en onvrije software. Met freeware, shareware en gekraakte software. Ik werkte toen bij een groot bedrijf en er heerste daar, althans op de ICT-afdeling, nog een echte hackersmentaliteit. Informatie wants to be freeElke beveiliging was binnen een dag (of
Copyright of Copyleft? (2004) Meer lezen »
De traditionele televisie kende een beperkte bandbreedte en daarmee een beperkt aantal beschikbare kanalen. Maar via internet zijn er intussen duizenden en duizenden kanalen beschikbaar. En de ontwikkeling gaat verder. Via glasvezel is er een (in principe) vrijwel onbeperkte bandbreedte beschikbaar. Geleidelijk aan komen er steeds meer keuzemogelijkheden beschikbaar, afgestemd op onze persoonlijke voorkeuren. De
Voorspellingen uit 2006 Meer lezen »
