Wij staan als mensheid op dit moment voor misschien wel de grootste en meest ingrijpende uitdaging ooit. We staan voor een dreigende combinatie van crises op sociaal, technologisch, economisch, ethisch en politiek gebied.
Dreigende crises
Laten we beginnen met de dreigende klimaatcrisis. Daarbinnen werken zichzelf versterkende terugkoppelingen. Versnelling van de opwarming bijvoorbeeld door het verdwijnende ijs op de Noordpool of de vrijkomende methaan uit de permafrost. Als gevolg daarvan dreigen dan allerlei vervolgcrises. Mislukte oogsten, overstromingen of juist waterschaarste, klimaatvluchtelingen, terrorisme, grensoverschrijdende criminaliteit, nieuwe ziektes, gewapende conflicten etc. En er dreigen niet alleen klimaatcrises. Er dreigen ook levensbedreigende technische ontwikkelingen. Bijvoorbeeld ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie, biotech en wapentechnologie.
Al deze dreigende crises versterken elkaar onderling en ze houden niet op bij de landsgrenzen. Besluitvorming binnen nationale grenzen biedt dan geen oplossing, integendeel.
Groot risico.
Intussen is het wel duidelijk dat voortgaan op de oude weg ons voortbestaan als mensheid in gevaar brengt. Maar hoe zou die nieuwe weg er dan uit moeten zien? Wij hebben daarvoor een nieuw toekomstbeeld nodig, een nieuw inspirerend verhaal, een nieuwe leidraad hoe we onze beschaving en onze soort verder willen ontwikkelen. We hebben een nieuw antwoord nodig op de vraag waar we met zijn allen heen willen.
Oude verhalen uitgewerkt
Tot de achttiende eeuw waren het vooral religieuze verhalen die ons houvast boden. Daarna is die rol voor een groot deel overgenomen door het kapitalisme. Beide soorten verhalen hebben ons echter bij de crises gebracht waar we nu voor staan. Deze verhalen werken kennelijk niet meer. Zij bieden in ieder geval geen antwoorden op de vragen en uitdagingen voor de komende jaren. We hebben een nieuw verhaal nodig om ons bestaan te rechtvaardigen en zin te geven.
Stel je eens een toekomst voor…
Stel je eens een toekomst voor waarin de technische ontwikkeling de mensheid veel goeds heeft gebracht. Een toekomst waarin wij ondersteund door krachtige alomtegenwoordige kunstmatige intelligentie de ongewenste omstandigheden waarin velen van ons nu nog moeten leven, hebben uitgebannen. Waarin wij de beperkingen van ons kwetsbare lichaam en beperkte geest hebben opgeheven. Waarin wij als mensheid meer hebben bereikt dan wij ooit zelfs maar voor mogelijk hebben gehouden.
Grootste prestatie van de mensheid
De normen en vormen die wij nu hebben, voldoen dan niet meer. We zullen ons daarom moeten losmaken van de oude patronen uit het verleden. We zullen moeten experimenteren met nieuwe manieren van samenleven, nieuwe manieren om problemen op te lossen, om lijden te verminderen, om onze dromen te realiseren en om samen te evolueren naar iets groters. Wij moeten ons sociaal, psychisch en existentieel voorbereiden op zo’n toekomst. We zullen daarvoor verder moeten kijken dan ons eigen belang, ons kleine wereldje en onze eigen tijd. We moeten met andere woorden een toekomstgericht beschavingsideaal ontwikkelen en toekomstgerichte burgers worden. Dit zal onze grootste prestatie als mensheid tot nu toe zijn.
Vraag aan jou
En dan nu mijn vraag aan jou. Welk nieuw verhaal zie jij voor je, wens jij ons allemaal toe? Welke toekomst zie jij voor je wanneer we de ballast van het verleden achter ons laten en een nieuw tijdperk met elkaar inluiden?
© Peter van der Wel & Hans Gertsen (02019)
PS: Stuur deze blog vooral door naar collega’s en vrienden! Kreeg u ’m zelf doorgestuurd? Abonneer u hier gratis
PPS: Wilt u maandelijks als eerste mijn nieuwste blog ontvangen? Geef u hier op voor gratis toezending
