Richard Buckminster Fuller (1895-1983) was een Amerikaanse autodidact en wereldverbeteraar. Hij heeft een aantal interessante uitvindingen gedaan. Zijn bekendste uitvinding is wellicht de geodetische koepel, een bouwwerk dat uitzonderlijk licht en stevig is. Maar Buckminster Fuller heeft zich beziggehouden met van alles en nog wat. Van betere landkaarten waarin niet langer West-Europa centraal staat (de mercatorprojectie), via supergestroomlijnde auto’s tot aan ander onderwijs, waarbij het ontwikkelen van de talenten van de leerlingen centraal staat in plaats van het halen van examens.
Hij wordt nog steeds geëerd doordat een bepaald type zeer stabiele koolstofverbindingen naar hem is vernoemd: de fullerenen. Veel mensen kennen ook de buckeybal, een koolstofverbinding die extreem sterk is en extreem licht. Buckminster Fuller was al heel vroeg in zijn leven een milieuactivist. Hij was zich al in de jaren ‘30 van de vorige eeuw bewust van de eindigheid van de aardse hulpbronnen en van hem is ook de term Spaceship Earth afkomstig.
Spaceship Earth
Buckminster Fuller is één van mijn voorbeelden. Van hem leende ik naast het begrip Spaceship Earth ook de term ’trimtab’. Een trimtab is een klein klepje aan het eind van het roer van een schip. Om een (groot) schip van koers te veranderen, bijvoorbeeld een mammoettanker, moet je het roer draaien. Maar het vraagt heel veel kracht om een zwaar roer om te krijgen. Hierbij komt de trimtab kijken. Dit kleine roertje, aan het grote roer, gebruikt de kracht van de stroming om het grote roer om te zetten. Zo kun je, met een relatief kleine inspanning, zelfs de grootste mammoettanker van richting doen veranderen.
organisaties veranderen
Wat heeft dit nu met het verbeteren van de wereld te maken? Bij mijn lezingen vragen mensen mij vaak wat zij nu zelf kunnen doen om hun organisatie, school, bedrijf of gemeente te veranderen in de door hen gewenste (betere) richting. Eén van de instrumenten die ik dan wel aanreik is de trimtab. Een voorbeeld kan dit illustreren. Denk aan een herder en zijn hond. Een kudde kun je niet opeens van richting laten veranderen. De dieren in de kudde volgen namelijk vooral elkaar. Tegen de kudde ingaan heeft dan weinig zin. Dus hoe leidt een herder een kudde? Niet door voorop te lopen. De herder stuurt de kudde door het voorste schaap (of de geit die vooroploopt) bij te sturen. Dat doet zijn hond. Dat dier is zijn trimtab. De rest volgt dan vanzelf.
kleine inspanning, grote gevolgen
De trimtab is een nuttig instrument om in een grote organisatie of een groot sociaal systeem geleidelijk aan grote veranderingen tot stand te brengen. Zulke veranderingen zijn altijd iets van lange adem en de kunst is om de aangrijpingspunten te vinden waar kleine veranderingen op de lange duur grote gevolgen zullen hebben. Je kunt wel proberen om als eenling allerlei dingen in gang zetten te zetten, maar het is veel effectiever om als trimtab te functioneren. Je zoekt bijvoorbeeld Iemand die leiding geeft aan die organisatie, beweging of groep en die openstaat voor of al werkt in de geest van jouw ideeën. Dat kan best ook iemand lager in rang zijn, maar die wel precies de juiste beweging in gang kan zetten. Die persoon kun je dan steunen, adviseren of op een andere manier helpen. Op die manier heeft jouw kleine inspanning een veel groter effect.
Buckminster Fuller overleed in 1983. Op zijn graf staat een kleine steen met als opschrift: “Call me Trim Tab”.
© Peter van der Wel (12018)
Deze blog is een bewerking van een paragraaf uit mijn boek: Impact; hoe je zelf de toekomst kunt beïnvloeden.
PS: Wilt u ook maandelijks als eerste mijn nieuwste blog ontvangen? Geef u hier op voor gratis toezending
