Nu de eerste ‘burgers’ hun rondjes rond de aarde hebben gedraaid, is er veel kritiek op deze ‘rijkeluis tripjes”. Ik begrijp die kritiek wel, maar toch….. Natuurlijk vind ook ik de gigantische ongelijkheid in de wereld een enorm probleem waar we zo snel mogelijk vanaf moeten. Is het niet uit medemenselijkheid dan wel uit welbegrepen eigenbelang. Maar dat is een andere discussie.
Ik wil het hier hebben over de belang van deze eerste ruimtetripjes. Ik denk namelijk dat deze dure en korte ruimtetripjes van essentieel belang zijn voor ons allen. Daar heb ik verschillende goede argumenten voor.
Nieuwe technologie begint altijd met eerste, heel dure, pogingen en experimenten. Denk aan het eerste telefoongesprek, dat bestond ook maar uit één zin van 4 woorden over een heel korte afstand. Of denk aan de eerste auto’s en vliegtuigen. Ook dat waren hele dure speeltjes van enkele rijken. Maar uiteindelijk profiteerden we (bijna) allemaal hiervan.
Kwetsbare planeet
Maar dan mijn andere argumenten. Laat ik dicht bij huis beginnen. U heeft waarschijnlijk wel gehoord over het “overview effect”. De eerste foto’s van de aarde genomen vanuit de ruimte toonden ons voor het eerst hoe kwetsbaar onze planeet eigenlijk is. We leven op een kleine blauwe bal binnen een dunne leefbare schil van hooguit 100 kilometer dik, met daaromheen een oneindige, zwarte, lege, levensvijandige ruimte. IJs- en ijskoud, met een temperatuur dicht bij het absolute nulpunt, boordevol dodelijke kosmische straling en zonder zuurstof en andere voor het leven noodzakelijke gassen. Eén groot vacuüm.
Vanuit de ruimte bezien, zijn al onze geopolitieke conflicten, al onze beslommeringen, klein en futiel. Vanuit de ruimte bezien, houden problemen als milieu, klimaat, epidemieën, terrorisme, criminaliteit, voedseltekorten, watertekorten, en vluchtelingenstromen zich niet aan landsgrenzen. En als we goed kijken, zien we dat deze problemen ook nog eens met elkaar te maken hebben. Ze lokken elkaar uit en versterken elkaar. De ruimte biedt ons een ander, verfrissend perspectief.
Alleen al om het overview effect moeten we zo snel mogelijk de ruimte in. Alleen als we beseffen dat alle grote problemen met elkaar samenhangen en dat ze zich niet op nationaal niveau laten oplossen, kunnen we ze daadwerkelijk effectief aanpakken. Want zoals de Saoedische Arabische astronaut Sultan bin Salman Al Saud dat ooit zo mooi formuleerde: “Op de eerste dag wezen we allemaal naar onze landen, op dag drie naar onze continenten en op dag vijf waren we ons alleen nog maar bewust van die ene aarde”.
ruimtevaart levert veel op
Maar er zijn nog meer redenen waarom we de ruimte in moeten. Bijvoorbeeld de vele uitvindingen die voortvloeien uit de ruimtevaart. Denk aan waterfilters, zonnepanelen, sensoren, en de vele medische toepassingen die de NASA tot nu toe al allemaal al ontwikkelde in haar ruimteprogramma. Nieuwe ruimtereizen zullen nieuwe uitvindingen en toepassingen opleveren, maar zullen ook het wetenschappelijk denken in het algemeen bevorderen. En vooral dat laatste hebben we hard nodig om de problemen hier op aarde te kunnen oplossen. De genetica bijvoorbeeld leert ons dat er maar één menselijk ras bestaat. De wiskunde geeft ons inzicht in de gegevens die de problemen in kaart brengen. Een wetenschappelijke attitude is de beste verdediging tegen religieus bijgeloof, populisten, complotdenkers en andere fake-news verspreiders. Die attitude zullen we hard nodig hebben om problemen zoals voedsel- en waterschaarste en de klimaatproblemen aan te pakken.
Dan de klachten over de kosten van ruimtereizen. “Kunnen we dat geld niet veel beter gebruiken om bomen te planten, of om de armoede te bestrijden?” Allereerst wil ik even een misverstand uit de wereld helpen. Ruimtevaart is helemaal niet zo duur. Oorlog voeren of ijsjes eten zijn bijvoorbeeld veel duurder en leveren ook nog eens veel minder op. In het Apollo programma dat 50 jaar terug de eerste mensen op de maan bracht, ging zo’n 50 miljard dollar om. Ter vergelijking; de oorlog in Vietnam die ongeveer in diezelfde tijd speelde, kostte meer dan 170 miljard dollar. Bomen planten zou inderdaad heel mooi zijn. Maar waarom doen we dat dan nog niet? Kennelijk wordt dat nu nog als minder dringend ervaren.
verder kijken
Een veel gebruikt argument voor ruimtereizen, is dat menselijk leven buiten de aarde ons een backup oplevert in geval van een planetair ramp. Bijvoorbeeld als gevolg van een dom en gevaarlijk besluit van een gekke politicus, of doordat kortzichtige industriëlen de aarde onleefbaar maken, of door een explosie van een supernova die onze ozonlaag wegblaast, of de inslag van een superkomeet. Natuurlijk dat gevaar dreigt. Toch lijkt me dat niet zo’n sterk argument. De omstandigheden op aarde moeten wel heel erg verslechteren, willen ze nog slechter worden dan de levensomstandigheden op de Maan, of op Mars.
De belangrijkste reden ligt volgens mij dan ook verder van huis. Tot nu toe ziet het ernaar uit dat wij de enige vorm van technologisch hoog ontwikkeld, intelligent leven zijn in ons zonnestelsel. Maar er komt een moment dat wij contact zullen leggen met vormen van hoog ontwikkeld intelligent leven buiten onze planeet. Dat zal het moment zijn dat wij deel zullen gaan uitmaken van het verbond van intelligente levensvormen in het universum. Dat is onze lotsbestemming en alleen daarom al moeten we zo snel mogelijk de ruimte in. Dat wordt het belangrijkste moment ooit in de geschiedenis van de mensheid.
Peter van der Wel (12021)
