Anders dan veel mensen verwacht ik dat onze kinderen het beter zullen krijgen dan wij het nu hebben. Trouwens ook wij zullen het in de toekomst veel beter krijgen dan we het nu hebben. Als we het althans een beetje slim aanpakken.
Dat heeft alles te maken met de informatierevolutie waar we nu in zitten. Door de zeer snelle ontwikkelingen op technisch gebied, ligt er een toekomst met ongekende welvaart in het verschiet. Anders dan veel mensen denken, komen wij over enkele decennia in een situatie van zeer goedkope bijna onbeperkte, groene energie, en daardoor overschotten aan duurzaam gekweekt voedsel en gerecyclede grondstoffen. En door de verdere digitalisering en robotisering kunnen we dan vrijwel alles duurzaam, vrijwel gratis en vrijwel zonder menselijk arbeid produceren. Dat zal ons vrij maken om eindelijk echt mens te kunnen worden, met tijd voor de echt belangrijke dingen in het leven.
Als mensheid hebben we al twee maal eerder zo’n ingrijpende transitie doorgemaakt. Zo’n 12.000 jaar geleden de agrarische revolutie, waarin we leerden planten en dieren te temmen. Dit betekende een enorme sprong voorwaarts in materiële welvaart. En ruim 200 jaar terug hadden we de industriële revolutie, met opnieuw een tot die tijd ondenkbare toename in materiële welvaart tot gevolg.
Nu zitten wij midden in de digitale revolutie. Dat levert problemen op. De manier waarop wij onze wereld hebben georganiseerd past hier niet meer bij. We zullen moeten zoeken naar nieuwe vormen aangepast aan de tijd van digitalisering en internet.
Centraal in ons denken en in ons handelen, staan de verhalen die wij onszelf en elkaar vertellen en die richting geven aan ons handelen. Ten tijde van de agrarische revolutie waren het de religieuze verhalen die ons houvast boden. Die een richtsnoer waren voor ons handelen, die ons bestaan rechtvaardigden en zin gaven. Na de industriële revolutie is die rol deels overgenomen door het economisch denken en dan vooral het neoliberale denken.
Maar deze oude verhalen werken niet meer. Zij hebben ons gebracht bij de crises waar we nu mee worden geconfronteerd en bieden geen antwoorden op de vragen en uitdagingen waar we nu voor staan. We hebben daarom een nieuw verhaal nodig, een nieuw toekomstbeeld, een nieuw inspirerend verhaal, een nieuwe leidraad voor de verdere ontwikkeling van onze beschaving en onze soort, een nieuw antwoord op de vraag waar wij met z’n allen heen willen.
De eerste contouren van dit nieuwe verhaal zijn al zichtbaar. Een verhaal waarin niet meer werken om geld te verdienen (lees hier over de voordelen van korter/minder werken), om spullen te kunnen kopen (lees hier over de voordelen van minder consumeren) centraal staat, maar verbondenheid met jezelf, met de ander en met de wereld. Waarin we niet meer lange dagen hoeven te maken, maar waarin we onze tijd vooral kunnen gebruiken voor andere veel belangrijkere aspecten van het menszijn. Genieten van elkaar, zorgen voor elkaar, genieten van jezelf, zorgen voor jezelf en zorgen voor de wereld en genieten van de wereld.
Een verhaal waarin we ook de grenzen van de natuur respecteren. Met een minimaal menselijk ingrijpen in de natuurlijke processen op onze aarde. Een verhaal ook waarin ieder van ons vrij is van de angst voor honger, kou, ziekte en geweld. Dat kan allemaal dankzij de verdere technische ontwikkeling op velerlei terreinen.
Onze huidige economische en politieke systemen zijn zoals gezegd nog niet aangepast aan de snelle technologische ontwikkelingen van de digitale revolutie. Digitale producten zijn bijvoorbeeld – anders dan materiële producten – niet schaars in de traditionele zin van de economie. Kennis laat zich zeer eenvoudig delen en vermenigvuldigen, praktisch zonder extra kosten. En gedeelde kennis is dubbele kennis.
Dat vraagt dus om een systeem verandering. We moeten naar een systeem waarin niet meer efficiency en winst centraal staan, en egoïsme en eigenbelang, maar juist verbondenheid en het belang van ons allen. Waarin niet langer het Bruto Nationaal Product de maatstaf der dingen is maar het Netto Mondiaal Geluk. Waarin we het allemaal veel beter zullen hebben dan we het nu hebben. Dus niet alleen wij hier in het rijke Westen. Daar gaan we allemaal op vooruit.
Benieuwd hoe die systemen er dan uit gaan zien? En hoe we daar kunnen komen in de komende jaren? Lees daarover meer in mijn blogs op deze website of in mijn boeken: Economie voor Wereldverbeteraars of Impact: Hoe jij de toekomst kunt beïnvloeden. Of nog beter: bel of mail mij om samen na te denken en te werken aan dit nieuwe wereldsysteem.
© Peter van der Wel (12019)
