Stel je even voor: een wereld waarin elektriciteit bijna niks meer kost. Geen plotselinge prijsverhogingen, geen torenhoge rekeningen, geen fossiele afhankelijkheid. Alleen maar zon, wind en batterijen. Klinkt als toekomstmuziek? Fout. Het is de realiteit van morgen. En toch stellen sommigen nog steeds de vraag: “Hoe verdienen investeerders dan nog iets, als de marginale kosten […]
Te goedkoop om te meten – en toch goud waard Meer lezen »
Sinds het verschijnen van mijn boek De Goede Toekomst merk ik het telkens weer:Eén blik op de titel, en de eerste wenkbrauw gaat al omhoog.“Leuk idee hoor, maar dat is toch onhaalbaar?”“Mooi verhaal, maar veel te duur.”Of de klassieker: “Dat klinkt als techno (of links) idealisme.” Alsof een positief toekomstbeeld verdacht is geworden. Maar precies
De Goede Toekomst is geen naïef sprookje Meer lezen »
Je kent het wel: vrijdagmiddag, je hoofd bonkt van de Teams-meetings, je inbox is een digitale puinhoop en de weekendplannen zijn een vage belofte van herstel. We werken ons suf – maar waarvoor eigenlijk? De discussie over arbeidstijdverkorting (ATV) klinkt al sinds de jaren ’70, maar plots is ze terug van nooit weggeweest. Niet als
De 24-urige werkweek komt eraan (of je wilt of niet) Meer lezen »
Op een doodgewone dinsdagochtend doet mijn buurvrouw haar wekelijkse boodschappen. Terwijl zij haar fiets op slot zet, rijdt er een robotkarretje langs dat verse groenten bezorgt bij de oudere meneer verderop. Ondertussen vliegt een drone boven het plein – niet voor een filmopname, maar als onderdeel van een bewakingspatrouille. Het klinkt als sciencefiction, maar dit
We kennen allemaal het cliché: de toekomst is onvoorspelbaar. Toch zijn er verhalen die ons helpen een glimp van die toekomst op te vangen. Eén van de meest intrigerende visies komt – jawel – uit een sciencefictionserie: Star Trek. In dat universum bestaat een samenleving die radicaal anders is georganiseerd dan de onze. Geen geld,
Trekonomics: Economie zonder geld – droom, utopie of strijdplan? Meer lezen »
Er waart opnieuw een spook door de wereld. Niet het communisme, maar het spook van een oud machtssysteem dat weigert plaats te maken voor het nieuwe. Ooit gebouwd op fossiele brandstoffen, uitbuiting van arbeid, en controle over grondstoffen, is dit systeem nu bezig in te storten. Niet door een revolutie, maar doordat de wereld eronder
Het Spook van een Stervend Systeem Meer lezen »
De geschiedenis herhaalt zich niet, maar rijmt wel Er was een tijd – nog geen eeuw geleden – waarin miljoenen mensen blindelings een leider volgden die hen grootheid beloofde. Hij wees naar vijanden, naar minderheden, naar intellectuelen, en zei: “Zij zijn het probleem. Volg mij, en alles komt goed.” Het verhaal is bekend. Toch lijken
De 14 Signalen van Fascisme Meer lezen »
Al jaren schrijf ik over de noodzaak van een fundamentele herziening van ons onderwijssysteem. In eerdere blogs — zoals “Mijn Onderwijs van Morgen”: “De school van Morgen” en “Waarom scholen meer lijken op fabrieken dan op leeromgevingen” — heb ik keer op keer betoogd dat het huidige systeem zijn houdbaarheidsdatum allang heeft overschreden. En nu
De Onderwijsrevolutie is Begonnen – En het Werkt! Meer lezen »
Datum: 20 mei 2025Tijd: 09:30 – 11:00 uurLocatie: OnlineOrganisatie: E&R Kennistafel ‘Duurzame Groei 2.0′ 🔮 Bereid je voor op de toekomst en neem een strategische voorsprong! Niemand kan de toekomst voorspellen, maar wél beter begrijpen en erop inspelen. In dit inspirerende webinar ontdek je de basisprincipes van toekomstonderzoek en leer je hoe je trends en
Webinar: Ontdek de Kunst van Toekomstonderzoek – In Slechts 1,5 Uur! Meer lezen »
Dat is misschien wel dé belangrijkste vraag van deze tijd. Hoe zorgen we ervoor dat AI een kracht is voor vooruitgang, en niet een instrument wordt voor manipulatie, onderdrukking of misbruik? Hier zijn vijf concrete strategieën waarmee we AI in de juiste richting kunnen sturen: 1. Strikte regelgeving zonder innovatie te smoren We hebben slimme,
Hoe voorkomen we misbruik van AI? Meer lezen »
Er gebeurt van alles in de wereld. Oude machtsverhoudingen wankelen, grote leiders maken onvoorspelbare sprongen, en nieuwe technologie dendert op ons af als een hogesnelheidstrein zonder remmen. Chaos? Misschien. Maar laten we eerlijk zijn: wanneer er aan de boom wordt geschud, weet je nooit welke vruchten er gaan vallen. Neem de Verenigde Staten. Vroeger dé
Chaos op het Wereldtoneel: Paniek of Kans? Meer lezen »
Naar een nieuwe economie Eind 20e en begin 21e eeuw draaide het hyperkapitalisme op volle toeren. Nieuwe technologie creëerde ongekende rijkdom, de economie bloeide en de globalisering bood eindeloze mogelijkheden. Maar onder de oppervlakte broeide iets. De middenklasse verzwakte, de sociale ongelijkheid nam toe en klimaatverandering werd een steeds grotere bedreiging. Terwijl de meeste mensen
Sociaal Kapitalisme Meer lezen »
De Tweede Wet van Dator luidt: Elke uitspraak over de toekomst die niet absurd genoeg is, is voorspelbaar onjuist. Ondanks de wapenstilstand tussen Hamas en Israël zien we het Midden-Oosten nu vooral nog als een regio vol conflicten en economische onzekerheid. Daarom nu deze op het eerste gezicht wellicht absurde voorspelling: het Midden-Oosten zou weleens
Een Gouden Toekomst voor het Midden-Oosten? Meer lezen »
Het is 9 uur ’s ochtends, en de zon schijnt door het zelfreinigende glas van Lottes appartement. Geen wekker, geen haast, geen overvolle trein. Lotte wordt wakker omdat ze uitgeslapen is – een luxe die vroeger alleen voor de superrijken was weggelegd. Haar slimme thuis-AI vraagt haar of ze zin heeft in koffie of thee.
Hoe Robots van Werken Spelen Maken Meer lezen »
Wat zou ik graag een groot scherm aan de muur willen hebben hangen, waarin een virtuele arts zit. Iemand die 24 uur per dag voor mij beschikbaar is en op al mijn medische vragen raad weet. Iemand die mij gerust kan stellen als ik mij zorgen maak over die vreemde vlekken op mijn huid of
Gezondheidszorg Anno 2020 Meer lezen »
Stel je een wereld voor waarin technologie ons helpt om problemen op te lossen. Waarin AI ziektes vroegtijdig opspoort, genetische technieken zeldzame aandoeningen genezen, en schone energie de aarde beschermt. Maar stel je nu ook een wereld voor waarin diezelfde technologie ons in gevaar brengt. Waarin een enkele fout, een verkeerde beslissing, of zelfs een
Slim Genoeg om Onszelf te Redden? Meer lezen »
In 2035, maar tien jaar na de start van een ambitieuze mondiale beweging, leven we in een wereld die radicaal anders is dan wat velen zich in 2025 hadden voorgesteld. De revolutie die begon met een simpele maar krachtige boodschap – “Genoeg voor iedereen, niet voor ieders hebzucht” – heeft de wereld fundamenteel veranderd. Wat
Terugblik vanuit 2035: Hoe een Vriendelijke Revolutie de Wereld Veranderde Meer lezen »
Welk jaar is het eigenlijk? 2024, toch? Dat is wat we denken in onze christelijke jaartelling. Maar het zou net zo goed 1446 kunnen zijn, volgens de islamitische kalender. Of 5784, zoals in de joodse traditie. Of 4772, volgens de Chinese jaartelling. Elke kalender vertelt een eigen verhaal over hoe verschillende culturen hun plek in
Pleidooi voor een Andere Jaartelling Meer lezen »
Het is een ongemakkelijke gedachte, maar toch een onontkoombare realiteit: ooit zal ook onze wereldorde verdwijnen. Zoals Rome viel, zoals het licht uitging over Babylonië. Niet omdat het moet, maar omdat we blijven weigeren. Weigeren te veranderen, te leren van het verleden, te zien wat voor onze ogen in brand staat. Hoe innovaties beschavingen laten
Is dit het einde van onze beschaving zoals we die kennen? Meer lezen »
De informatiesamenleving vraagt van de politiek nieuwe manieren van werken. De traditionele top-down structuur van politieke partijen moet plaats maken voor een dynamisch model waarin leden actief betrokken worden bij besluitvorming. De partij van de toekomst combineert democratie, innovatie en inclusiviteit. Een belangrijk instrument hiervoor zijn tijdelijke ledenpanels. Een Nieuwe Invulling van Democratie De partij
De Politieke Partij van de Toekomst: Democratisch, Innovatief en Betrokken Meer lezen »
Hoe AI echte weersvoorspellingen mogelijk maakt Storm Poly, die op 5 juli 2023 over Nederland trok, wordt beschouwd als de zwaarste zomerstorm ooit gemeten. Polly raasde met windstoten tot 146 kilometer per uur over ons land, ontwortelde bomen en legde het openbaar vervoer plat. Duizenden huishoudens zaten urenlang zonder stroom. Nederland stond letterlijk stil. Terwijl
Rampenfilms zoals Don’t Look Up lijken ineens angstaanjagend dichtbij te komen. Een alarmerend Amerikaans rapport legt zes megadreigingen bloot die de hele mensheid kunnen vernietigen. Van kunstmatige intelligentie die de controle overneemt tot vulkanen die complete werelddelen onder lava bedelven. Wat blijkt? Het gevaar groeit, en snel ook. “De risico’s zijn groter dan ooit,” waarschuwen
Apocalypse Now? Deze zes dreigingen kunnen de mensheid vernietigen! Meer lezen »
Het voelt soms alsof de wereld onder je voeten verschuift. Het onderwijs dat je kreeg, de politiek waarin je gelooft, de bedrijven die onze economie draaiend houden – alles lijkt steeds minder te passen bij de razendsnelle veranderingen om ons heen. We leven op de breuklijn van twee tijdperken: het industriële tijdperk waar we vandaan
Onze sociale systemen dateren nog uit het industriële tijdperk Meer lezen »
De toekomst van kunstmatige intelligentie (AI) lijkt als twee druppels water op een sciencefictionfilm. Maar wat als die toekomst al veel dichterbij is dan we denken? Wetenschappers waarschuwen voor een nieuwe sociale kloof: mensen die AI zien als een geavanceerde verzameling algoritmen, en mensen die ervan overtuigd raken dat deze systemen echt kunnen voelen –
Bewustzijn en Machines? Meer lezen »
Stel je voor: een samenleving waarin werken niet langer een verplichting is, maar een keuze. Geen sciencefiction, maar een realistische optie als we kijken naar de razendsnelle technologische vooruitgang. Robots en kunstmatige intelligentie nemen ons steeds meer werk uit handen. Waarom blijven we vasthouden aan een verouderd systeem? Het is tijd om anders te gaan
Volledige Werkloosheid? Meer lezen »
Een Duurzame Toekomst: Samen naar Harmonie en Vooruitgang Stel je een wereld voor waarin vooruitgang niet wordt afgemeten aan economische cijfers, maar aan het welzijn van iedereen. Een wereld waarin samenwerking grenzen overstijgt, waar we verbonden zijn met elkaar én met de natuur. Dit is geen verre droom, maar een haalbare toekomst als we onze
Mijn ToekomstVisie Meer lezen »
10.000 Jaar Vooruitkijken Stel je voor: het is het jaar 12.024 en iemand kijkt naar wat ooit jouw wereld was. Wat zouden ze zien? Een planeet vol leven of een stille, verlaten woestenij? Misschien zien ze helemaal niets meer, behalve sporen van wat ooit een grootse beschaving was. Denk daar even over na: hoe zou
Een Blik in de Verre Toekomst Meer lezen »
Een vraag die steeds nijpender wordt Blijven we mens als we steeds meer technologie in ons lichaam integreren? Die vraag, ooit voorbehouden aan sciencefiction, dringt zich vandaag steeds nadrukkelijker op. Pacemakers en gehoorimplantaten vinden we inmiddels normaal, maar wat gebeurt er als elektronische chips niet alleen genezen, maar ook verbeteren? En hoe ver kunnen we
De grens tussen mens en niet-mens? Meer lezen »
Toekomstige Superkracht of Grootste Illusie? De verwachtingen rond kunstmatige intelligentie (AI) zijn hoog gespannen. Zowel in positieve als in negatieve zin. We lezen verhalen over bovenmenselijke systemen die zelfstandig kunnen werken, zonder fouten en slimmer dan wij. Van autonome superintelligentie die onze wereld zal transformeren met een complexiteit die de menselijke intelligentie ver overstijgt. Een
AI: Superkracht of gewoon Gereedschap? Meer lezen »
Nederland heeft dit jaar weer een recordaantal uren meegemaakt waarin de elektriciteitsprijzen negatief waren. Je leest het goed: huishoudens met een dynamisch energiecontact kregen geld toe als ze hun elektrische apparaten aanzetten! Dit is te danken aan het groeiende aantal zonnepanelen en windmolens dat ons land rijk is. Op zonnige, winderige dagen schieten we al
Wat gaan we doen met al die overtollige energie? Meer lezen »
Iedereen heeft het nu over AI en de invloed op onze samenleving, maar ik verwacht binnenkort een nog veel belangrijker technologische innovatie. De ‘arbeidsrobot’. Een Revolutie in de Maak Dankzij razendsnelle ontwikkelingen in verschillende samenhangende technologieën (waaronder de AI) is het nu voor het eerst in de geschiedenis mogelijk om een robot te produceren die
Meer Tijd voor Leven? Meer lezen »
De directe gevolgen van klimaatverandering zijn wel duidelijk. Denk aan de wereldwijd stijgende temperaturen en aan steeds extremer weer. Maar om te begrijpen wat klimaatverandering echt voor ons zal geen betekenen, moeten we verder kijken. Futurologen gebruiken daarvoor de begrippen eerste, tweede en derde orde effecten. Hiermee kun je de mogelijke gevolgen van een bepaald
Van Extreme Droogte tot Ondermijnde Democratie Meer lezen »
Nederland, opgelet! De Arbeidsrobot Staat Voor de Deur AI mag dan wel het gesprek van de dag zijn, maar de échte technologische doorbraak staat nog voor de deur: de arbeidsrobot. Terwijl we druk praten over kunstmatige intelligentie, werken knappe koppen wereldwijd hard aan een robotrevolutie die ons werklandschap compleet zal veranderen. Voor het eerst kunnen
De Arbeidsrobot: Revolutie op de Werkvloer Meer lezen »
Al zo’n 15 jaar vertel ik in mijn presentaties dat we ergens in de jaren ’30 onze elektriciteitsbehoefte voor de volle 100% kunnen dekken met de combinatie zon, wind en batterijen. Ik vertel dan hoe economische en technologische wetmatigheden de prijs van deze drie sleuteltechnologieën al bijna 50 jaar exponentieel doet dalen. Alleen dus al
Hoe Zon, Wind en Batterijen de Wereld Transformeren Meer lezen »
In de jaren ‘70 van de vorige eeuw waren we doodsbang voor overbevolking. Bang dat we niet voldoende voedsel zouden kunnen produceren om iedereen te eten te geven. Volgens sommige voorspellingen zou de wereldbevolking groeien tot meer dan 25 miljard mensen. Dat beeld bestaat nog steeds bij veel mensen. Maar sindsdien is de bevolkingsgroei snel
Al weer enige tijd terug mocht ik in het boekencafé van het Platform Economie & Ruimte spreken over mijn boek Toekomstverkennen: het ultieme denken in organisaties. Hierbij een filmpje daarvan. Dat Platform is een groep vrijwillige vrijdenkers onder leiding van Cees van Beukering die vanuit de perspectieven economie, ruimte en bestuur kijkt naar vraagstukken. Interessant
Boekencafé: Toekomstverkennen Meer lezen »
De oplettende krantenlezer komt de laatste maanden steeds meer toepassingen van kunstmatige intelligentie tegen. Bij het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen, bij de medische diagnostiek, in het onderwijs en zelfs op het terrein van kunst, muziek en tekstcreatie. Dit gaat ons ongetwijfeld veel betere behandelingswijzen, betere lesmethoden en betere muziek, beelden en teksten opleveren. Maar aan
De verleiding van de technologie Meer lezen »
Op de arbeidsmarkt concurreren we niet alleen met mensen, maar ook met robots, bots en kunstmatige intelligentie. En die worden steeds sneller, beter en goedkoper. Dat is een strijd die we niet moeten willen aangaan. Veel mensen zijn daarom bang dat deze machines straks onze banen zullen inpikken. En natuurlijk zullen ze veel werk van
Ja, natuurlijk heb ook ik, zitten spelen met ChatGPT, de nieuwe chatbot. En natuurlijk heb ik ook met interesse de reacties op deze chatbot gevolgd. Zoals te verwachten, liepen die uiteen van ernstig bezorgd tot extreem enthousiast. Van een pleidooi in de NRC om het gebruik van ChatGPT aan banden te leggen, “omdat we regelrecht
Spelen met ChatGPT Meer lezen »
Tien jaar terug geloofde bijna niemand dat in het jaar 2002 meer dan de helft van de Nederlanders op het Internet zou zitten. En ze geloofden al helemaal niet dat er dan meer dan 12 miljoen mobiele bellers zouden zijn. Ook nu zijn er veel mensen, die denken dat alles wel bij het oude zal
Drie innovatiegolven Meer lezen »
Op dit moment is vlees vanuit precisie fermentatie nog net iets duurder dan ouderwets vlees en kweekvlees is nu nog een stuk duurder, maar zoals gezegd, …
Waarom koeien straks overbodig zijn Meer lezen »
Zoals u wellicht weet ben ik een ras optimist. Mijn nieuwste lezing heet dan ook ‘De Goede Toekomst’. Maar die Goede Toekomst komt er niet vanzelf. Daar moeten we wel wat voor doen. Of liever gezegd, veel voor doen. Maar zoals ik in mijn lezing aantoon, liggen de oplossingen voor het grijpen en kunnen die
Gaat de techniek alle problemen oplossen? Meer lezen »
Maar nu achteraf blijken de kosten van de energietransitie heel erg te zijn meegevallen. Sterker nog; die transitie blijkt vooral veel winst te hebben opgeleverd. Begin jaren 20 kwamen berekeningen van de EU en van de VN, maar ook van commerciële bureaus zoals McKinsey uit op astronomische bedragen die liepen in de triljoenen euro’s. Maar dat was alleen maar rekenwerk. De praktijk bleek achteraf veel gunstiger uit te pakken. Zo werd 80% van de berekende kosten al terugverdiend toen alle subsidies aan fossiel werden verschoven naar duurzame energie. De resterende 20% kon over een aantal jaren worden uitgesmeerd en dat kwam toen uit op ongeveer 1% van het bruto nationaal product.
Misverstanden over de energietransitie Meer lezen »
Nu de eerste ‘burgers’ hun rondjes rond de aarde hebben gedraaid, is er veel kritiek op deze ‘rijkeluis tripjes”. Ik begrijp die kritiek wel, maar toch….. Natuurlijk vind ook ik de gigantische ongelijkheid in de wereld een enorm probleem waar we zo snel mogelijk vanaf moeten. Is het niet uit medemenselijkheid dan wel uit welbegrepen
Positieve kanten van ruimtetoerisme Meer lezen »
Bij mijn lezingen krijg ik vaak de vraag: “Ja maar wat kan ik nou doen om te zorgen dat Die Goede Toekomst er snel komt? Wat kan ik doen om bij te dragen aan een upgrade van ons economisch systeem, aan een andere manier van produceren en consumeren? Ik ben toch maar een heel klein
10 manieren waarop jij de toekomst kan beïnvloeden Meer lezen »
Je hoort vaak dat de wereld steeds sneller verandert. Maar dat is maar ten dele waar. Alleen wie onvoldoende vooruit kijkt, wordt overvallen door de gebeurtenissen die op ons afkomen. Dat geldt voor de klimaatproblemen, de stikstofproblemen en dat gold ook voor de recente corona crisis. Veel mensen en organisaties kijken onvoldoende vooruit. Hoe kun
De 100 lessen van de futurologie Meer lezen »
De laatste tijd staan nieuwe digitale betaalmiddelen volop in de belangstelling. Dat zal vast te maken hebben met de sterk wisselende koersen van cryptomunten zoals de bitcoin, maar er zijn veel meer ontwikkelingen gaande. Bijvoorbeeld initiatieven van Facebook en Amazon om zelf ook met een cryptomunt – de Diem – te komen en natuurlijk de
Terugkijken is altijd makkelijk. Toch blijft het moeilijk te begrijpen dat wij zolang de ogen bleven sluiten voor de gevaren van zoönose. Eerdere waarschuwingen zoals aids, SARS, Varkenspest, Gekke Koeienziekte en Ebola werden nog in de wind geslagen. Zelfs COVID-19 met miljoenen doden en zijn enorme impact op economieën over de hele wereld bleek nog
Hoe wij de zoönose overwonnen (bericht uit 2050) Meer lezen »
Als het goed is, zul je deze brief lezen in het jaar 2221. Dat is over 200 jaar. Ik weet niet hoe de wereld er dan uit zal zien, maar ik denk dat je het dan misschien wel leuk zult vinden om een brief te lezen speciaal gericht aan jou. Een stem uit het verleden
Lief achter, achter, achter, achter, achter, achter, achter, achter-kleinkind. Meer lezen »
We kennen allemaal drones en we kennen kunstmatige intelligentie. Veronderstel nu eens dat die twee samen gaan komen in de vorm van denkende wapens. Lethal autonomous weapon systems (LAWS). Nou dat hoef je niet te veronderstellen, want die bestaan al. Op allerlei plaatsten wordt geëxperimenteerd met LAWS. Van Israël, Korea, de VS, China en Rusland
Zelfdenkende wapens Meer lezen »
Anders dan veel mensen verwacht ik dat onze kinderen het beter zullen krijgen dan wij het nu hebben. Trouwens ook wij zullen het in de toekomst veel beter krijgen dan we het nu hebben. Als we het althans een beetje slim aanpakken. Dat heeft alles te maken met de informatierevolutie waar we nu in zitten.
Van Bruto Nationaal Product naar Netto Mondiaal Geluk Meer lezen »
Zo rond de jaarwisseling worden we weer doodgegooid met voorspellingen voor de komende jaren. En nu met de Covid-pandemie lijkt het nog wel weer erger dan andere jaren. Natuurlijk willen we allemaal weten wat ons te wachten staat in het post-corona tijdperk. Heel vaak worden in deze voorspellingen allerlei trends beschreven. Welke trends zullen doorzetten?
De drie trends die er echt toe doen Meer lezen »
Voor de meesten van ons was 2020 een slecht jaar. Maar er zaten ook goede kanten aan. Bijvoorbeeld dat we leerden wat echt belangrijk is in het leven. De mensen om ons heen, een betrouwbare overheid, vertrouwen in de wetenschap en anticiperen in plaats van (te laat) reageren. We leerden dat samenwerken, solidariteit en voorbereid
Waarom de toekomst beter zal zijn dan we nu denken Meer lezen »
In één van mijn vorige blogs schreef ik, dat ik al jaren geleden voorspelde dat er een wereldwijde pandemie zat aan te komen. Dat heb ik geweten. Alsof ik de toekomst kon voorspellen. Nee, dat kan niemand. Maar we kunnen wel de mogelijke toekomsten in kaart brengen en op basis van die kennis in het
Ik wil met u eens terugkijken op het begin van deze eeuw. U weet allemaal nog dat Europa in die tijd leek af te stevenen op een sociale en economische ineenstorting. U weet nog dat de bestaande politieke partijen in die tijd totaal ongeloofwaardig waren geworden. Wie nog wel stemde, stemde vooral tegen. Kiezers stapten
Overheidscommunicatie (een bericht uit 2050) Meer lezen »
Eerst de voorspellingen. We gaan ons minder verplaatsen. We gaan ons duurzamer verplaatsen. Onze spullen zullen we van minder ver gaan halen. Misschien vindt u dat nu voor de hand liggend, maar als ik u dit een jaar geleden had voorspeld, had u mij vast niet geloofd. Concreter: we zullen meer gebruik gaan maken van
Gevolgen van COVID 19 voor onze mobiliteit Meer lezen »
Dat hangt er natuurlijk vanaf waarover je voorspellingen wilt doen en hoe betrouwbaar je die wilt hebben. De baan van de hemellichamen is doorgaans zeer betrouwbaar te voorspellen, de beurskoersen doorgaans niet. En wat is betrouwbaar? Veel hangt af van de tijdshorizon waarover we voorspellingen willen doen. In de figuur hiernaast heb ik 4 verschillende
Hoe ver vooruit kun je voorspellingen doen? Meer lezen »
Voor futurologen zijn het interessante en leerzame tijden. Mensen vragen mij bijvoorbeeld: “waar blijven jullie nu met je voorspellingen?” Ik heb dan een wellicht verrassend antwoord. “Elke zich zelf respecterende futuroloog had al heel lang zo’n pandemie op zijn of haar lijstje van waarschijnlijke toekomsten. Al vanaf 2012 waarschuw ik regelmatig voor de komst van
Soms kondigt men mij niet aan als futuroloog maar als trendwatcher. Logisch misschien, want veel mensen gooien deze twee beroepen op een hoop. Ondanks de fundamentele verschillen. Want het extrapoleren van het verleden is echt iets heel anders dan nadenken over onverwachte en nog ongedachte toekomsten. Want wat is een trend? Een trend is een
Het verschil tussen een trendwatcher en een futuroloog Meer lezen »
Wij staan als mensheid op dit moment voor misschien wel de grootste en meest ingrijpende uitdaging ooit. We staan voor een dreigende combinatie van crises op sociaal, technologisch, economisch, ethisch en politiek gebied. Dreigende crises Laten we beginnen met de dreigende klimaatcrisis. Daarbinnen werken zichzelf versterkende terugkoppelingen. Versnelling van de opwarming bijvoorbeeld door het verdwijnende
Een nieuw verhaal over onze toekomst Meer lezen »
Heel soms kom je als futuroloog iets tegen waarvan je denkt; “dit gaat de hele wereldgeschiedenis veranderen”. Dit is zoiets. Je kent vast wel de discussies over het afvangen en opslaan van CO2 (de zogenaamde CCS-techniek). Maar wat ik nu op het spoor kwam, brengt deze hele discussie op een totaal ander niveau. Het gaat
Tijdens en na afloop van mijn lezingen merk ik vaak dat veel mensen bang zijn voor wat de toekomst ons mogelijk zal brengen. Ook ik kan niet in de toekomst kijken, maar wie goed kijkt, ziet toch duidelijk een positieve ontwikkeling. (En enkele gevaren die deze ontwikkeling bedreigen). We zien hoe de mensheid zich langzaam
de wereld is een dorp geworden, maar waar is de dorpsraad? Meer lezen »
Kun je op basis van patronen uit het verleden de toekomst voorspellen? Zo ja dan zou 2020 wel eens een positief keerpunt kunnen worden in meerdere opzichten. Sociaal, technologisch, economisch en politiek!Om te beginnen met de economie. In de economie kennen we de conjunctuurcyclus. De afwisseling van de zeven vette en de zeven magere jaren,
2020: een positief keerpunt? Meer lezen »
Probeer je eens een toekomstige wereld voor te stellen waarin bijna niemand meer hoeft te werken. Alles kan worden geproduceerd door robots. Zelfs die robots worden weer gemaakt door andere robots. In die wereld is groene energie overvloedig en praktisch gratis beschikbaar, dankzij zon, wind en misschien ook kernfusie. Met die bijna gratis energie kunnen
Welkom in het jaar 2100 Meer lezen »
Na vele jaren van bezuinigen heeft de politiek eindelijk het achterstallig onderhoud in het onderwijs ontdekt. Krakkemikkige klaslokalen, verouderde computers, leerlingen die de school vooral zien als vervelend tijdsverlies, leraren die zijn verworden tot ordebewakers en amechtig achter de nieuwste ontwikkelingen aan moeten rennen. En dat terwijl toch iedereen voortdurend zegt dat onderwijs onze investering
De school van morgen (uit 2003) Meer lezen »
Wilt u slachtoffer worden van de omstandigheden of toch liever de baas blijven over uw eigen toekomst? Dat is een keuze. Het leven zit vol verrassingen. Aangename, maar helaas soms ook onaangename. Vooral die laatsten overvallen ons regelmatig. Of het nu om de bankencrisis van 2008 gaat of om de Brexit, of om verrassingen dichter
vervelende verrassingen voorkomen Meer lezen »
“Het is eenvoudiger om je het einde van de wereld voor te stellen dan het einde van het kapitalisme”. Of zoals de voormalige Britse Premier Margareth Thatcher ooit zei: “There is no alternative”. Wat kan er nog komen na het kapitalisme? Chinees staatskapitalisme? Russische pseudo democratie? Of gewoon de grote kladderadatsch? Oorlog, ineenstortende systemen, uit
Na het kapitalisme Meer lezen »
Waarom scholen meer lijken op leerfabrieken dan leeromgevingen In Frankrijk mest men ganzen vet. Dat gaat bepaald niet zachtzinnig. De boer duwt een trechter door de strot van de gans en propt daarna met kracht het voer naar binnen. Het gevolg is niet alleen een vette gans, maar ook een onnatuurlijk opgezwollen lever. En dat
ganzen en onderwijs (2003) Meer lezen »
De versnellende versnelling in de informatietechnologie van de afgelopen 50 jaar begint nu ook door te sijpelen naar de rest van de samenleving. Het begon met computers en andere informatietechnologie, maar we zien het nu overal om ons heen. In de gezondheidszorg, de voedselproductie, de financiële diensten en ga zo maar door. Dat heeft ons een
de mensheid op een tweesprong Meer lezen »
“De vraag is niet of computers kunnen denken, maar of mensen denken.” Deze uitspraak van de beroemde Amerikaanse psycholoog B.F. Skinner zet in ieder geval aan tot denken. Het is duidelijk dat computers iets kunnen dat lijkt op wat mensen ook doen. Maar voorlopig kunnen computers nog lang niet wat mensen kunnen. Computers zijn al
Kunnen computers denken? Meer lezen »
In toenemende mate lijkt de samenleving zich zorgen te maken over de ongewenste effecten van geavanceerde informatietechnologie. Nu is het altijd al zo geweest dat snelle technische vooruitgang op weerstand stuit, maar nu lijkt het anders te zijn. Bijvoorbeeld omdat er nu opeens wel heel veel banen verloren dreigen te gaan. Of omdat kunstmatige intelligentie
Moeten we of willen we AI? Meer lezen »
We are now at a point where we must educate our children in what no one knew yesterday, and prepare our schools for what no one knows today…. Margaret Mead We zijn het – denk ik – snel met elkaar eens dat ons onderwijs grote problemen kent. Het is te duur, te traag, er is
Mijn Onderwijs van Morgen Meer lezen »
Deskundigen voorspellen dat rond 2035 door automatisering en digitalisering meer dan 40% van alle bestaande banen verloren zal zijn gegaan. Dat heeft geleid tot utopische vergezichten van een toekomst waarin niemand meer hoeft te werken. Omgekeerd ook tot duistere visioenen van een wereld waarin een onderklasse structureel tot werkloosheid zal zijn gedoemd. De werkelijkheid zal
4 toekomstscenario’s voor de economie en waar is de politiek? (2019) Meer lezen »
Drie futurologen zetten grote vraagtekens bij de methodiek en de uitkomsten van een zojuist verschenen rapport over de toekomst van Nederland. Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kwamen op 1 december j.l. naar buiten met een gezamenlijke Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving 2030 – 2050. In deze toekomstverkenning presenteren ze 2
Denkfout: planbureaus suggereren een voorspelbare toekomst Meer lezen »
Wat zal er gebeuren als we binnenkort beschikken over: En het mooist van alles, wat betekent het als al dit moois ook nog eens tegen steeds lagere kosten beschikbaar komt? Nieuwe kansen en nieuwe problemen Als ons eten over 20 jaar uit de printer komt of door robots wordt geproduceerd en als die robots nog
nieuwe technologie, nieuwe economie (2015) Meer lezen »
In mijn presentaties vertel ik vaak hoe we in de toekomst allemaal heel veel ouder kunnen worden, misschien zelfs wel onsterfelijk. Interessant is hier de ontsnappingssnelheid theorie. Als de biotechnologie zich sneller gaat ontwikkelen dan het verouderingsproces zelf, zal de mens in principe onsterfelijk worden. Dan worden wij de eerste generatie mensen die er niet meer zeker van
De digitale tweelingen komen er aan. Computerprogramma’s die op jou lijken, met jouw voorkeuren en jouw herinneringen, die voor jou beslissingen kunnen nemen en die ook allerlei taken van je kunnen overnemen. Die online contact kunnen houden met je klanten en simpele (of misschien wel heel complexe adviezen) kunnen geven. Op de foto hierboven zie je
wilt u ook een digitale tweeling? Meer lezen »
Hoe zou de toekomst eruit zien als jij het voor het zeggen had? Dat zou iedereen wel willen toch? Maar kun je de toekomst in de door jou gewenste richting beïnvloeden en hoe kun je daarbij je invloed zo groot en effectief mogelijk maken? In mijn boek ‘Impact, Hoe je meer invloed kunt uitoefenen op
hoe je meer invloed kunt uitoefenen op de toekomst Meer lezen »
De afgelopen zomer leek Nederland wel één groot festivalland. Pinkpop, DanceValley, Healing Garden, Lowlands, Mysteryland, Into The Great White Open, Down The Rabbit Hole, Open Up, enzovoort. Ik bezocht de meeste van hen. Ieder festival met zijn eigen publiek en eigen karakter. Festivals zijn intussen ook veel meer dan alleen maar een plaats waar je
lessen uit festivalland Meer lezen »
Eind juni mocht ik met meer dan 200 genodigden aanwezig zijn bij de officiële presentatie van de Verkenning Toekomst Volksgezondheid 2014, in ambtelijk jargon de VTV-2014. Het was nu al voor de zesde keer dat het RIVM, voluit het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, zo’n VTV uitbracht. Dit rapport is voor Nederland belangrijk, omdat al het beleid
Toekomstverkenning Volksgezondheid 2040: gemiste kans Meer lezen »
We hebben allemaal wel beelden van de toekomst. De meesten van ons gaan daarbij uit van de beelden uit de media. Robots gaan steeds meer van ons werk overnemen en we krijgen vast nog meer klimaatverandering voor de kiezen. Futurologen noemen dat wel; de waarschijnlijke toekomst. Maar er zijn veel meer mogelijke toekomsten denkbaar. Nu
20 jaar vooruitdenken Meer lezen »
Waarom moeten we (bijna) allemaal op een tijdstip sterven, dat we vooraf niet kennen? Het begin van het leven hebben we tegenwoordig in heel veel opzichten beheersbaar gemaakt, waarom geldt dat niet voor het einde van het leven, de dood? Probeer je eens voor te stellen, hoe het zou zijn als je van tevoren precies
Waarom moeten we sterven op een tijdstip dat we vooraf niet kennen? Meer lezen »
In een snel veranderende wereld zijn experts onbetrouwbaar (althans als ze beleidsadviezen moeten geven) Daarvoor zijn 3 redenen aan te wijzen. 1- het zijn mensen 2- ze vormen een groep 3 – het zijn experts Het zijn mensen Zoals alle mensen hebben ook experts last van menselijke denkfouten. De belangrijkste in dit geval is waarschijnlijk
experts zijn (soms) onbetrouwbaar Meer lezen »
Waar word je nu echt gelukkig van? De meningen verschillen en voor ieder mens zal dat ook anders zijn. Maar toch tekent er zich een wetenschappelijke consensus af. Uiteindelijk zijn het op een biochemisch niveau chemische stofjes die jou dat geluksgevoel bezorgen. Die maken dat er rillingen van geluk over je rug lopen. Dat je
Over enkele jaren zal ik waarschijnlijk een Intelligente Digitale Assistent (IDA) hebben. Mijn IDA kan mij dan op allerlei gebieden ondersteunen bij het maken van keuzes. keuzes Bijvoorbeeld bij het kopen van een huis, een auto, of een vakantiereis. Mijn IDA kan dan niet alleen allerlei informatie voor mij opzoeken, maar mij ook behoeden voor
mijn digitale assistente en ik Meer lezen »
Op dit moment cirkelen er verschillende satellieten om de aarde die op zoek zijn naar planeten buiten ons zonnestelsel; zogenaamde exoplaneten. En die ontdekken we nu aan de lopende band. Ook planeten vergelijkbaar met onze aarde. Dus niet te ver van hun zon af niet te dichtbij. Niet te warm en niet te koud. Niet
buitenaards leven? Meer lezen »
Er zit mij iets dwars. Iets waar ik niet precies de vinger op kan leggen. De feestdagen komen er weer aan, met daarbij ook weer de gezellige familiebijeenkomsten. Maar vorig jaar heb ik tijdens de feestdagen ook veel ge-smst, geskyped, getweet, geappt, geFaceTimed en heel veel gebeld. Waarom? Omdat ik op die manier contact had
Ik snap mensen niet die bang zijn voor nieuwe ideeën. Ik ben juist bang voor de oude (John Cage) Futurologen denken altijd in systemen. Het gedrag van eenvoudige mechanische systemen is meestal vrij eenvoudig te voorspellen. Denk aan een verbrandingsmotor, een klok, een zonnestelsel. Maar in de futurologie hebben wij meestal te maken met complexe
de beste manier om een systeem te veranderen Meer lezen »
Langzamerhand zijn we in de situatie gekomen dat we ons moeten gaan bezighouden met de juridische status van computerprogramma’s. We zijn in staat om software te ontwikkelen die een grote mate van zelfstandigheid heeft bij het verrichten van handelingen. Denk aan software die automatisch bekeuringen uitdeelt, vliegtuigen bestuurt, aandelen koopt en verkoopt, auto’s bestuurt of
rechten voor AI’s Meer lezen »
In opdracht van de recruitmentorganisatie Hays ontwikkelde ik samen met collega Freija van Duijne onderstaande toekomstschets van de arbeidsmarkt voor Engineering & Technology in 2030. Deze schets vormde de basis van een onderzoek dat Hays begin 2015 uitvoerde. Soortgelijke toekomstschetsen ontwikkelden wij ook voor de sectoren Oil & Gas en IT. Het volledige onderzoekverslag kunt u hier
baan van de toekomst Meer lezen »
Futurologen hebben een groot vermogen om ‘out of the box’ te denken. Ze zien bijvoorbeeld hoe de kosten van veel producten en diensten de afgelopen decennia fors gedaald zijn door de technologische ontwikkeling. Die ontwikkeling gaat door en versnelt zich steeds verder, zo menen sommigen. In wat voor heerlijke wereld komen we terecht als veel essentiële
gaat technisch socialisme de wereld redden? (2016) Meer lezen »
Anno 2017 vinden wij vele vormen van seksualiteit normaal of ieder geval acceptabel. Zeker in de meeste westerse landen. Zelfs bij het Kruitvat en de Etos kun je tegenwoordig vibrators en andere seksspeeltjes kopen. Bedrijven met suggestieve namen als Android Love Dolls, True Companion en The Sex Bot verkopen nu al bijna levensechte seksrobots. Wat
Wat als er straks echte seksbots komen? Meer lezen »
In de loop der jaren heb ik duizenden lezingen mogen geven. Vaak is er dan aan het eind nog ruimte voor vragen uit de zaal. Of anders komen er na afloop nog wel mensen op mij af met vragen. Dat vind ik altijd erg leuk. De laatste tijd zijn die vragen wat somberder van aard.
Een positief mensbeeld Meer lezen »
We kennen allemaal de robots. Maar kent u ook de bots al? Bots zijn een soort intelligente digitale assistenten waarmee we in de nabije toekomst steeds meer zullen gaan samenwerken. Ze zullen artsen gaan assisteren bij het stellen van diagnoses en het vinden van de beste therapie, ze zullen leraren ondersteunen bij het lesgeven en
We zitten nu midden in de corona crisis. Veel futurologen voorspelden al jaren terug dat deze crisis er aan zat te komen, maar waarom overvalt deze ons dan toch? En hoe zal dit aflopen? Welke indirecte gevolgen zal deze crisis uiteindelijk hebben? Veel is nog onduidelijk en met name de indirecte gevolgen hangen sterk af
een crisis voorspellen Meer lezen »
Zou je ethische beslissingen aan machines over mogen laten? Anders dan mensen laten computers zich niet afleiden, raken ze niet vermoeid, voelen ze geen irritatie, angst of zelfs haat en hebben ze geen last van alle menselijke denkfouten waar wij wel last van hebben. Maar toch….. Tijdens mijn lezingen krijg ik vaak vragen over dit onderwerp.
algoritmes als rechter? Meer lezen »
10 jaar is een lange periode om vooruit te kijken naar de toekomst van het Internet. De echte doorbraak van het internet zoals wij dat kennen (dus het World Wide Web) is net zo’n 15 jaar oud. Dus dat betekent dat bijna alles wat we nu zien op het internet, nog geen 15 jaar oud
de toekomst van internet (2012) Meer lezen »
In 1844 seinde Samuel Morse per telegraaf de eerste woorden ooit over.“What hath God wrought?”Ook achteraf gezien een vraag met veel diepgang. Aan dit experiment gingen heftige discussies vooraf in het Amerikaanse Congres, dat het experiment moest betalen. De argumenten die toen werden gebruikt klinken nog steeds heel modern. revolution Zo betoogde de afgevaardigde F.O.J.
lessen van de telegraaf Meer lezen »
Waarom zijn er nog geen digitale afspiegelingen van overleden echtgenoten, moeders, vaders of kinderen als ‘levend’ gedenkteken? Of als troostgever of zelfs als raadgever? Een beetje morbide misschien? Mensen die hun partner verloren hebben zouden er misschien heel erg blij mee zijn. Ik kan me echter ook voorstellen dat er streng gelovigen zijn die dit
Nieuwe markt voor de uitvaartbranche Meer lezen »
Richard Buckminster Fuller (1895-1983) was een Amerikaanse autodidact en wereldverbeteraar. Hij heeft een aantal interessante uitvindingen gedaan. Zijn bekendste uitvinding is wellicht de geodetische koepel, een bouwwerk dat uitzonderlijk licht en stevig is. Maar Buckminster Fuller heeft zich beziggehouden met van alles en nog wat. Van betere landkaarten waarin niet langer West-Europa centraal staat (de
Buckminster Fuller Meer lezen »
